مسمومیت کودکان یکی از شایع‌ترین دلایل برای مراجعه به بیمارستان‌هاست. کودکان به این خاطر که بدن کوچک‌تر و ضعیف‌تری نسبت به بزرگسالان دارند بیشتر درگیر مسمومیت و مشکلات ناشی از آن می‌شوند. مسمومیت می‌تواند بخش‌های مختلفی از بدن کودک مانند ریه، قلب، اعصاب مرکزی، معده و روده یا حتی کلیه‌ها را درگیر کند. بسیاری از کودکان در خانه و به‌صورت ناخواسته دچار انواع مسمومیت می‌شوند و یا والدین به دلیل عدم آگاهی کودک خود را در معرض عوامل مسمومیت زا قرار می‌دهند. مواد سمی می‌توانند از طریق بلع، تنفس یا حتی جذب شدن توسط پوست وارد بدن کودک شوند. به همین خاطر بسیار اهمیت دارد که با علل و راهکارهای درمانی یا پیشگیرانه راجع به مسمومیت کودک آشنا شوید. همچنین بهره بردن از مشاوره کودک به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید به درستی از کودک خود مراقبت نمایید و به رشد طبیعی او کودک کنید.

 منبع : مسمومیت کودکان

عوامل مسمومیت زا در کودکان

مسمومیت به این معناست که یک ماده خطرناک به میزان زیادی وارد بدن کودک شده و کارکرد آن را دچار مشکل کرده است. این ماده می‌تواند از راه‌های مختلفی نظیر خورده شدن، تماس با پوست یا حتی قرار گرفتن کودک در یک هوای مسموم وارد بدن وی بشود. انواع بسیاری از مواد می‌توانند مسمومیت را در کودک ایجاد کنند که در ادامه به برخی از مهم ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

داروها

داروها مسئول حدود نیمی از مسمومیت‌های کودکان هستند. دارو می‌تواند به اشکال مختلفی باعث مسمومیت در کودک شود؛ ممکن است این داروها در دسترس کودکان قرار داشته و کودک آن‌ها را وارد دهان خود کرده است و یا اینکه پدر و مادر برای رفع برخی مشکلات داروهای نامناسبی را به کودک داده‌اند. از جمله این داروها می‌توان به مسکن‌هایی مثل استامینوفن یا داروی آسپرین اشاره کرد. استفاده هر یک از این داروها بدون نسخه پزشک برای کودک یا مصرف بیش از حد آن‌ها تا جایی که برای بدن کودک قابل پذیرش نیست می‌تواند مسمومیت‌های دارویی را در وی ایجاد کند.

شوینده‌های خانگی و آفت کش‌ها

قرار گرفتن کودک در فضایی که بیش از حد از این مواد در آن استفاده شده است یا حتی خوردن آن‌ها می‌تواند باعث آسیب دیدن جدی کودک شود. از جمله شایع‌ترین مسمومیت‌هایی که برای کودک توسط مواد شوینده ایجاد می‌شود مسمومیت با وایتکس، رنگ، الکل، تینر و پودرهای شست و شوی لباس هستند. مسمومیت با این مواد می‌تواند باعث آسیب دیدن یا حتی سوختن دستگاه گوارش یا مجاری تنفسی کودک شود.

کربن مونوکسید از عوامل مسمومیت زا در کودکان

کربن مونوکسید یک گاز بی‌رنگ، بی‌بو و به‌شدت سمی است که می‌تواند به دلیل سوختن نامناسب برخی مواد ایجاد شود. مونوکسید کربن ممکن است از طریق بخاری، اجاق گاز، شومینه یا سایر وسایلی که به گاز وصل می‌شوند نشت پیدا کند. درجات کمی از مسمومیت با گاز کربن مونوکسید می‌تواند باعث احساس خواب آلودگی، خستگی، حالت‌های شبیه به بیماری آنفولانزا و تهوع شود؛ اما مسمومیت با میزان زیادی از گاز کربن مونوکسید می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در تنفس، کاهش سطح هوشیاری، مشکلات قلبی و حتی مرگ شود.

گیاهان خانگی

بعضی از گیاهان آپارتمانی مثل ویستریا، گل نیلوفر و حتی بعضی گیاهان دارویی دارای مواد سمی هستند. در صورت تماس کودک با این گیاهان ممکن است علائم مسمومیت خفیف تا متوسط در معده و روده آن‌ها مشاهده شود.

الکل، نیکوتین و سایر مواد مخدر از عوامل مسمومیت زا در کودکان

علاوه بر مصرف الکل در نوشیدنی‌هایی که دارای این ماده هستند، دهان‌شویه‌ها، مواد ضدعفونی‌کننده دست یا برخی از داروها نیز مقادیری از الکل را در ترکیبات خود دارند. مسمومیت با الکل در کودکان می‌تواند سبب افت قند خون شده و از این طریق باعث ایجاد لرزش یا کما در کودک شود.

در صورتی که کودکی از مواد دارای نیکوتین مثل سیگار، تنباکو یا حتی آدامس‌های دارای نیکوتین استفاده کند و یا در صورتی که این مواد با پوست کودک تماس پیدا کند می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت‌های شدید در وی بشود که نشانه‌هایی مانند تهوع، استفراغ یا تشنج را ایجاد می‌کند.

هیدروکربن‌ها

مصرف موادی مانند بنزین، نفت سفید، روغن لامپ، رقیق‌کننده‌ها و پاک‌کننده‌های رنگ می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت در کودک شود. آسیب دیدن و مسمومیت با این مواد سیستم اعصاب مرکزی کودک را درگیر خواهد کرد.

باتری از عوامل مسمومیت زا در کودکان

خوردن باتری در کودکان به ویژه باتری‌های صاف، نظیر آنچه در ساعت‌ها استفاده می‌شود، به دلیل وجود ترکیبات آلکالین ممکن است یک جریان الکتریکی در بدن کودک ایجاد کند که باعث سوختن یا سوراخ شدن مری می‌شود.

مصرف برخی غذاها

بعضی از مواد غذایی به دلیل شیوه خاص تولید و پخت ممکن است کودک را با مسمومیت مواجه کنند. در واقع غذاهایی مانند تخم مرغ، تن ماهی و صدف اگر به شکل خام مصرف شوند و یا به درستی پخته نشوند احتمالا کودک را مسموم خواهند کرد. در کنار این مسئله خوردن غذاهای غیر بهداشتی و آماده که از بیرون تهیه می‌شوند کودک را بیشتر در معرض خطر مسمومیت قرار می‌دهند.

علائم مسمومیت در کودک

با توجه به سن و جثه کودک و همچنین نوع و میزان ماده مصرفی، نشانه‌های مسمومیت در کودکان متفاوت خواهد بود؛ اما برخی از شایع‌ترین نشانه‌های مسمومیت در کودک شامل موارد زیر می‌باشد.

• حالت تهوع
• استفراغ
• خواب آلودگی
• زمین خوردن
• دردهای شکمی

اگر کودک شما در معرض یکی از مواد بالا قرارگرفته است، برای ظاهر شدن علائم در وی صبر نکنید و هرچه سریع‌تر برای انجام معاینات پزشکی کودک را به نزدیک‌ترین درمانگاه برسانید.

پیشگیری و درمان مسمومیت در کودکان

در دسترس نبودن مواد مختلف

اصلی‌ترین و مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که مطمئن شوید مواد ذکر شده در بالا یا هر ماده سمی دیگری در دسترس کودک شما نیستند. مواد ضدعفونی، داروها، باتری یا هر وسیله دیگری را در یک کمد در بسته و دور از دسترس کودک نگه دارید.

اجتناب از تجویز خودسرانه داروها

در هنگام بیماری کودک، برای استفاده از داروها حتماً با یک پزشک مشورت کنید. اگر پزشک دوز مشخصی از دارو را برای کودک شما تجویز کرده است هرگز مقدار دارو را بدون اجازه پزشک افزایش ندهید. توجه داشته باشید که شما به عنوان مراقب اصلی کودک نباید باعث ایجاد مشکلات در کودک شوید بلکه باید با رعایت تمامی اصول به سلامت کودک کمک نمایید. همچنین به شما پیشنهاد می‌دهیم که با خواندن مقاله ویژگی های کودک سالم به بررسی جامع و کامل بهداشت جسمی و روانی فرزندتان بپردازید.

برای دریافت مشاوره در زمینه نوزاد و کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول