عوارض ناشی از بی خوابی ، مشکلات و تاثیری که بر سلامت روان دارد، غیرقابل انکار است. به طور کلی اختلال خواب یک اختلال روانشناختی است که بسیاری از افراد را درگیر کرده. بی خوابی با تاثیر منفی که بر روی عملکرد مغز دارد، باعث می‌شود که فرد نتواند به درستی فکر کند و یا هیجانات خود را کنترل کند و در نهایت دچار بیماری‌هایی همچون افسردگی، اضطراب یا اختلال دو قطبی شود. در ادامه درباره عوارض و تاثیر مشکلات خواب بر سلامت جسم و روان را شرح داده‌ایم. برای آشنایی با انواع اختلالات خواب کلیک کنید.

منبع : عوارض بی خوابی بر جسم و روان

عوارض بی خوابی و نقش خواب در سلامت روان

به طور کلی اگر کسی در طول شب، خواب راحت و خوبی نداشته باشد نمی‌تواند آنطور که باید روز خود را شروع کند و احساس خستگی می‌کند و قدرت تمرکز بر موارد مختلف را در طول روز از دست می‌دهد.

وقتی شما در طول شب به خواب می‌روید بدن و مغز در این مدت شروع به ترمیم خود می‌کنند. همینطور در این فرآیند سیستم ایمنی بدن نیز تقویت شده و به عبارتی تمامی سیستم‌‌هایی را که به تنظیم احساسات، یکپارچه کردن خاطرات و افکار، تمرکز و ارتباط با دیگران مرتبط است را به نوعی شارژ می‌نماید.

در حال حاضر رابطه بین خواب و سلامت روان رابطه مبهم و پیچیده‌ای است، به طوری که بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی باعث ایجاد اختلالات خواب می‌شود و از طرفی دیگر نیز بی خوابی می تواند عامل و زمینه ساز ایجاد بیماری‌های روحی و روانی باشد.

به طور کلی داشتن یک خواب شبانه با کیفیت در وجه‌های مختلف زندگی یک فرد تاثیر مثبت می‌گذارد، در حالی که خواب ناکافی باعث ایجاد تاثیرات منفی بر سلامت روان، باعث مشکلات و آسیب پذیری نیز خواهد شد.

عوارض بی خوابی چطور سلامت روان را تحت تاثیر قرار می دهد؟

به طور کلی خواب شامل دو بخش متفاوت است. بخش اول خواب آرام و یا عادی است و بخش دوم خواب با حرکات سریع چشم (REM) است.

وقتی به خواب می روید در واقع چندین بار خواب آرام و خواب رم را تجربه می کنید، چراکه این دو بخش متفاوت از خواب با یکدیگر در یک چرخه دائما در حال جابه جایی هستند.

در خواب آرام، کم کم خواب فرد عمیق‌تر می‌شود که باعث کاهش دمای بدن، در آرامش قرار گرفتن عضلات، کاهش ضربان قلب و تعداد تنفس می‌شود. هر چه خواب عمیق‌تر شود، سیستم ایمنی بدنی نیز تقویت خواهد شد.

خواب با حرکات سریع چشم در واقع همان بخشی از خواب است که رویا می‌بینید. علائم بدن در این حالت دقیقا مشابه زمانی است که خواب می‌بینید. این مرحله از خواب نیز برای یادگیری و حافظه، سلامت هیجانات فرد و … دارای اهمیت است.

همانطور که اشاره کردیم هنوز رابطه بین خواب و سلامت روان به طور دقیق مشخص نیست؛ اما آنچه که مشخص این است که در کسی که دارای اختلال خواب است، در میزان هورمون استرس یا همان کورتیزول مشکلاتی به وجود می‌آید و باعث تحت تاثیر قرار گرفتن توانایی فکر کردن یا تنظیم هیجانی می‌شود. در نتیجه‌ی عدم توانایی در تنظیم هیجانات، بی خوابی اتفاق می‌افتد و باعث بروز بیماری‌‌هایی نظیر افسردگی، اضطراب یا اختلال دو قطبی شود.

عوارض بی خوابی

عوارض بی خوابی بیشتر اوقات خود را به صورت اختلالات خلقی و ناراحتی روانی نشان می‌دهد. اما هر چه زمان بیشتری با این مشکل درگیر باشید، عوارض ناشی از بی خوابی شدیدتر و عمیق‌تر خواهد شد. بنابراین خیلی اوقات حتی تنظیم خواب باعث بهبود شرایط جسمی و روانی بیمار نیز می‌شود. برای آشنایی با علت بی خوابی کلیک کنید و برای آشنایی بیشتر با عوارض بی خوابی در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

اختلال دوقطبی

اغلب بیمارانی که مبتلا به اختلال دو قطبی هستند، دارای اختلال خواب می‌باشند. این اختلال خواب شامل مواردی همچون بی‌خوابی، چرخه‌های نامنظم خواب‌ و بیداری، کابوس‌های شبانه و … است.

چنانچه اختلال خواب در این دسته از افراد ادامه دار باشد و تشدید داشته باشد، می‌تواند زمینه ساز دوره مانیا باشد.

آلزایمر 

اختلال در خواب و کمبود خواب می‌تواند باعث زوال عقل و حتی ایجاد آلزایمر شود و باعث ایجاد اختلال در عملکرد ذخیره سازی اطلاعات در حافظه گردد. طبق آخرین تحقیقات در میان کسانی که به آلزایمر مبتلا هستند، ۶۰درصد از آن‌ها مشکلات بیخوابی دارند.

عوارض بی خوابی و بروز اضطراب

در واقع می‌توان گفت که اضطراب از علل‌های اصلی ایجاد مشکل در خواب است. کسانی که دارای اختلالات اضطرابی همچون اضطراب فراگیر، فوبیاها، وسواس و اختلال استرس پس از سانحه و… هستند معمولا دچار بی خوابی نیز می‌شوند.

متخصصان بر این باورند که اضطراب تحت تاثیر بی خوابی قرار دارد، یعنی کسانی که دارای مشکلات خواب هستند، در صورتی که درمان نشوند، احتمالا به یکی از بیماری‌های اضطرابی مبتلا خواهند شد.

باید در نظر داشته باشید که احتمال ابتلا به بیماری‌های اضطرابی نسبت به بیماری افسردگی در اثر اختلال خواب کمتر است.

اختلال بیش فعالی و نقص توجه

در میان کودکانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه هستند، مشکلات بیخوابی نیز دیده می‌شود، به طوری که نیمی از کسانی که به این بیماری دچار هستند، خواب عمیق را تجربه نمی‌کنند و همین باعث می‌شود که در طول روز خسته باشند و در زمان‌های کوتاه چرت بزنند.

عوارض بی خوابی و افسردگی

یکی دیگر از عوارض بی خوابی افسردگی است. در واقع بی خوابی و افسردگی هم رابطه دو طرفه دارند، یعنی هر کدام می‌توانند باعث بروز دیگری و یا شدت پیدا کردن آن شوند.

طبق آمار 60 تا 90 درصد بیماران افسرده بزرگسال، 90 درصد بیماران افسرده کودک دچار بی خوابی هستند و همینطور یک پنجم آن‌ها نیز دچار آپنه‌های تنفسی مبتلا می‌باشند.

بیماران افسرده‌ای که دچار بیخوابی نیز هستند، دارای نشانه‌های افسردگی بیشتری بوده و افکار و رفتار خودکشی بیشتری دارند و همینطور نسبت به درمان نیز مقاوم‌تر می‌باشند.

احساس خستگی

احساس خستگی یکی دیگر از عوارض بی خوابی است. مسلما زمانی که خواب کافی نداشته باشید، احساس خستگی در طول روز خواهید داشت. این حس خستگی روی تمرکز، توجه، قدرت تحلیل، عملکرد روزانه و …. شما تاثیر می‌گذارد.

عوارض بی خوابی و آشفتگی عاطفی

خواب ناکافی ارتباط بین آمیگدال که وظیفه کار پردازش احساسات را برعهده دارد و قشر پیش­ پیشانی که وظیفه تصمیم ­گیری را کنترل می‌کند، بهم می­زند. در نهایت موجب تشدید واکنش عاطفی می‌گردد.

برخی افراد نیز در صورتی که در چند شب خواب کافی نداشته باشند، بداخلاق شده و سریع عصبانی می‌شوند. حساس شده و نسبت به موضوعات پیش پا افتاده واکنش مفرط نشان می‌دهند.

راه های کاهش و از بین بردن عوارض بی خوابی

در مقاله فوق پیرامون این صحبت کردیم که بی خوابی تا چه اندازه می‌تواند بر روان فرد تاثیر گذاشته و او را بیمار کند. بنابراین برای داشتن یک روان سالم باید وضعیت خواب خوبی برای خودمان فراهم کنیم. برای درمان بی خوابی کلیک کنید. در ادامه چند نکته برای مقابله با عوارض بی خوابی آورده‌ایم.

تغییر در سبک زندگی

سبک زندگی هر کس در واقع مهم‌ترین و تاثیرگذارترین عامل در بی خوابی است. پس برای کاهش عوارض بی خوابی بهتر است ابتدا تغییری در سبک زندگی خود دهید. برای مثال اول طبق یک الگوی منظم در ساعات مشخصی به رختخواب بروید و در ساعات مشخصی نیز از خواب بیدار شوید.

همینطور سعی کند تغذیه مناسبی نیز داشته باشید. از غذاهای سالم تغذیه کنید و 3 تا 4 ساعت قبل از زمان خواب‌تان از مصرف مواد محرک‌ها نظیر کافئین خودداری نماید.

فعالیت بدنی برای کاهش عوارض بی خوابی

سیستم بدن به گونه‌ای است که نیاز دارد در طول روز فعالیت داشته باشد و برای داشتن خواب راحت کمی خسته باشد. انجام ورزش‌های هوازی در طول روز حتی در مدت کوتاهی در بهبود کیفیت خواب تاثیرگذار است. در صورتی دچار عوارض بی خوابی شده‌اید، با فعالیت های هر چند کوتاه در طول روز سعی کنید که میزان سوخت و ساز بدن‌تان را بالا ببرید.

تمرین‌های آرام‌سازی

اگر می‌خواهید در طول شب راحت بخوابید، می‌توانید در طول روز با انجام مدیتیشن، تمرین‌های تنفسی یا ریلکسیشن از میزان اضطراب خود بکاهید. کاهش اضطراب نیز به طور اتوماتیک باعث می‌شود که بهتر و راحت‌تر به خواب بروید.

سخن پایانی

اگر دارای مشکلات بیخوابی هستید و نمی‌توانید با استفاده از راهکارهایی ارائه شده آن را برطرف کنید، حتما باید برای جلوگیری از مشکلات احتمالی بیخوابی در سلامت روان از یک مشاور کمک بگیرید.

کمک و مشورت گرفتن از مشاور به شما کمک می‌کند که قبل از اینکه بیخوابی باعث ایجاد بیماری‌های جدی‌تری شود، در همین مرحله درمان گردد. برای شروع درمان مشاوره تلفنی دریافت نمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه عوارض بی خوابی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.