بیشتر مادران نسبت به درد زایمان آگاهی نداشته و آن را فراتر از آنچه واقعا وجود دارد، تصور می‌کنند. توجه داشته باشید میزان درد زایمان به عوامل مختلفی بستگی دارد و هم‌چنین از یک مادر باردار به مادر باردار دیگر متفاوت است. احتمالا زایمان و تولد نوزاد بزرگ‌ترین چالش موجود در بارداری است که با آگاهی از منشا درد، علت درد، طول مدت درد، میزان درد و… تا حدودی استرس و ترس مادران کاهش می‌یابد. منشا اصلی درد زایمان انقباضات رحم است. رحم به عنوان یک عضو عضلانی با انقباضات خود به بیرون راندن نوزاد کمک می‌کند. انقباض عضلات رحم و فشار وارد شده به دهانه رحم، فشار ناشی از سر نوزاد به مثانه و روده و هم‌چنین کشش کانال زایمان و واژن باعث درد زایمان می‌شود. در صورتی که نیاز به اطلاعاتی درباره زایمان دارید برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

منبع : درد زایمان طبیعی یا سزارین معادل چیست

آنچه درباره درد زایمان باید بدانید

میزان درد و زمان شروع درد از یک مادر باردار به مادر باردار دیگر متفاوت است؛ حتی میزان دردزایمان در یک مادر ممکن است از یک تجربه بارداری تا تجربه بعدی متفاوت باشد.

میزان دردزایمان به عوامل مختلفی از جمله سرعت زایمان، موقعیت جنین در لگن، قرارگیری سر جنین به سمت بالا یا پایین و قدرت انقباضات (با پیشرفت زایمان، قدرت انقباضات افزایش می‌یابد) بستگی دارد. درد زایمان به شکل‌ها مختلفی توصیف شده است، برخی از مادران این درد را مانند دردها قاعدگی می‌دانند و برخی دیگر آن را به صورت فشار شدید و برخی از مادران این اسپاسم‌ها را به صورت امواج قوی توصیف می‌کنند.

زمان شروع دردزایمان نیز در مادران باردار متفاوت است. زایمان در برخی مادران در پایان هفته ۳۷ و در برخی مادران در پایان هفته ۴۱ رخ می‌دهد. مادر باردار باید از دو هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان که توسط پزشک یا ماما تخمین زده شده منتظر شروع دردزایمان باشد.

انقباضات رحم از حدود ماه چهارم بارداری آغاز می‌شود، البته این انقباضات در ابتدا بدون درد بوده و با نزدیک شدن به زمان زایمان دردناک می‌شوند. در صورتی که سن بارداری کمتر از ۳۷ هفته باشد، اما درد و انقباضاتی شبیه به دردها‌ی‌زایمان وجود دارد بهتر است به بیمارستان مراجعه کنید.

به گفته متخصصان هنگامی که جنین آمادگی لازم برای تنفس در محیط خارج رحمی را به دست بیاورد، ماده‌ای از ریه‌های وی به مایع آمنیوتیک آزاد شده و با ارسال پیام به عضلات رحم، انقباضات رحمی و درد‌ها زایمانی شروع می‌شوند. برای آشنایی با علائم زایمان کلیک کنید.

طبقه‌بندی سطوح درد زایمان

درد زایمان طبیعی را به سطوح درد ابتدایی‌زایمان، دردفعال زایمان، درد زمان‌زایمان، دردفشار زایمان و درد جفت تقسیم‌بندی می‌کنند که در اینجا به توضیح کوتاهی از هر سطح می‌پردازیم.

درد ابتدایی زایمان

این سطح معمولا ۶ ساعت طول می‌کشد. دهانه رحم حدود ۳ تا ۴ سانتی‌متر باز شده و انقباضات خفیف ۳۰ تا ۶۰ ثانیه‌ای که هر ۵ تا ۲۰ دقیقه رخ می‌دهد از ویژگی‌ها این سطح دردزایمان است.

دردفعال زایمان

میانگین زمانی این درد بین ۲ تا ۸ ساعت است. دهانه رحم حدود ۷ سانتی‌متر باز می‌شود و انقباضات نسبت به مرحله قبل قوی‌تر شده و فواصل بروز بین انقباضات کمتر می‌گردد. هم‌چنین در این مرحله جهت تسکین مادران به آن‌ها مسکن داده می‌شود.

درد زمان زایمان

مادر قوی‌ترین درد را در این مرحله تجربه می‌کند و حدود ۱ ساعت به طول می‌انجامد. مادر در این مرحله علاوه بر انقباضات، احساس درد شدید در کشاله ران و پشت و گاهی حالت تهوع را تجربه می‌کند. باز شدن دهانه رحم در این مرحله به ۱۰ سانتی‌متر می‌رسد.

دردفشار زایمان

درد هم‌چنان از مرحله قبل ادامه داشته و در این مرحله از چند دقیقه تا ۳ ساعت زمان می‌برد. به دنبال درد، مادر فشارهایی وارد می‌کند که منجر به بیرون راندن جنین می‌شود. احساس سوزش و گزش اطراف واژن در مادر با نمایان شدن سر نوزاد ایجاد می‌شود. به عقیده برخی مادران، وارد آوردن فشار باعث تسکین درد می‌شود.

درد جفت

نسبت به مراحل قبل راحت‌تر است و درد این مرحله حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. در اینجا نوزاد متولد شده و توجه و تمرکز مادر معطوف به فرزندش است، به همین دلیل به درد توجه کمتری دارد. هم‌چنین جفت با انقباضات خفیف خارج می‌شود.

شروع درد زایمان از کجاست؟

لازم به ذکر است دردزایمان تدریجی بوده و شدت آن با پیشرفت در مراحل زایمان افزایش می‌یابد. دردها زایمانی ابتدا نامنظم و با فواصل زیاد از هم رخ می‌دهد و با نزدیک شدن موعد زایمان، دردها منظم شده و با فواصل کمتر بروز می‌کند.

ممکن است دردزایمان با پاره شدن کیسه آب و ترشحات صورتی‌رنگ دیده شود یا ممکن است کیسه آب تا زمان زایمان سالم باقی بماند. به گفته بیشتر مادران باردار دردزایمان از کمر شروع شده و به تدریج و با پیشرفت زایمان به شکم رسیده و در نهایت واژن و قسمت داخلی کشاله ران را درگیر می‌کند.

عوامل موثر در شدت درد زایمان

میزان دردزایمان به عوامل مختلفی چون قدرت انقباضات رحم، موقعیت جنین در لگن و طول مدت زایمان بستگی دارد. دریافت دارو اکسی‌توسین منجر به تشدید و منظم شدن دردهای زایمانی می‌شود.

هم‌چنین ترس و نگرانی درباره زایمان، نگرش مثبت یا منفی در خصوص دردزایمان، حمایت اجتماعی، آستانه تحمل درد مادر، تجربه قبلی مادر و ژنتیک در درک شدت درد زایمان موثر است.