ویتامین ب1 از دسته ویتامین‌هاD محلول در آب بوده. که به دلیل تفاوت در ساختار و خواص شیمیایی، ویتامین‌هاD این دسته به تیامین (b1)، ریبوفلاوین (b2)، نیاسین (b3)، کولین (b4)، اسید پانتوتنیک (b5)، پیریدوکسین (b6)، بیوتین (b7)، اینوزیتول (b8)، اسیدفولیک (b9)، کوبالامین (b12) نام‌گذاری شده‌اند. تیامین یا ویتامین ب1 در متابولیسم قند، چرخه کربن، عملکرد اعصاب، انتقال پیام عصبی از مغز به اعصاب بدن و برعکس نقش فعال دارد. مصرف کافی ویتامین b1 به کارکرد صحیح بدن کمک می‌کند، در حالی‌ که کمبود یا مصرف بیش از حد آن عوارضی را برای فرد به دنبال دارد.

ویتامین ب1 در تبدیل غذا به انرژی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. و این ویتامین در تمامی سلول های بدن استفاده می‌شود. بدن انسان توانایی تولید ویتامین b1 را ندارد. به همین دلیل برای دریافت این ویتامین نیاز به رژیم غذایی مناسب داریم. به همین دلیل کمبود این ویتامین افراد را به بیماری های متفاوتی دچار می‌کند که در این مقاله اشاره کرده ایم.

منبع: ویتامین ب1 و کمبود آن در بدن | عوارض و نحوه مصرف

نگاهی به ویتامین ب1

ویتامین ب1 یا تیامین بدن را کمک می‌کند تا به عنوان انرژی از این ویتامین استفاده کنند. این ویتامین برای گلوکز بسیار مهم و ضروری است. هم چنین نقش مهم در عملکرد ماهیچه ها، عصب و قلب دارد. تیامین از دسته ویتامین‌های محلول در آب بوده. که از طریق روده جذب شده و پس از تغییرات صورت گرفته روی آن در اختیار بافت‌ها و اندام‌ها قرار می‌گیرد. ویتامین محلول در آب یعنی امکان ذخیره آن در بدن وجود نداشته و نیاز بدن از طریق مصرف روزانه باید تامین شود.

ویتامین ب1 در از بین رفتن خستگی، افسردگی، اضطراب، زودرنجی، احساس ضعف و بی‌حالی، برطرف شدن گزگز و سوزن‌سوزن شدن دست و پا نقش دارد. عوامل متعددی در کمبود ویتامین b1 یا تیامین موثرند، از جمله مصرف الکل که مانع جذب تیامین در بدن می‌شود. و علائم قلبی_عروقی، عصبی و مشکلات ذهنی به دنبال کمبود ویتامین b1 بروز می‌کنند.

توجه داشته باشید اضافه کردن مواد نگه‌دارنده، پختن، دما و گرما زیاد، خشک کردن مواد حاوی تیامین منجر به از بین رفتن ویتامین ب1 می‌شود. هم‌چنین مصرف بیش از حد مواد قندی و پوشیدن لباس‌ها نایلونی و پلاستیکی باعث نابودی تیامین می‌شود.

منابع حاوی ویتامین ب1

طبق مطالعات انجام گرفته مقدار ویتامین b1 روزانه مورد نیاز برای مردان حدود ۱/۲میلی‌گرم، برای زنان غیر باردار ۱/۱میلی‌گرم و این مقدار برای زنان باردار و شیرده حدود ۱/۴میلی‌گرم است.

نخود، لوبیا، تخمه آفتاب‌گردان، برنج قهوه‌ای، لبنیات، گوشت قرمز، جگر، نان سبوس‌دار، جوانه گندم و ماء‌الشعیر، سبزیجاتی مانند کلم و اسفناج و هویج، مغزیجاتی چون گردو و بادام و فندق و پسته خام، سیرابی و شیردان، تخم‌مرغ و منابع غنی حاوی ویتامین ب1 یا تیامین هستند.

فواید مصرف ویتامین ب1

مصرف ویتامین ب1 در پیشگیری از عوارض و مشکلات عصبی، مغزی، قلبی و عروقی موثر است. تیامین در برطرف کردن نگرانی، استرس و اضطراب نیز مفید است. این ویتامین توانایی مغز را بالا برده و در حفظ عملکرد صحیح قلب نقش مهمی دارد.

ویتامین ب1 در کاهش وزن، درمان سایر بیماری‌ها، ترک اعتیاد به الکل، درمان بی‌اشتهایی و رفع سوءهاضمه، درمان اسهال مداوم، متابولیسم قند و کربوهیدرات، عملکرد اعصاب و انتقال پیام عصبی از مغز به اعصاب بدن و بالعکس و در آخر در سنتز کلاژن نقش اساسی دارد.

علت کمبود ویتامین ب1

ویتامین ب1 زمانی که با کمبود مواجه شود موجب بروز بیماری می‌شود. از علل کمبود ویتامین ب1 در افراد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

✔سن بالا

✔ مصرف قهوه و چای پررنگ

✔ تب

✔استرس

✔سوختگی

✔ پرکاری تیروئید

✔قرار داشتن در دوران رشد

✔مصرف بیش از حد الکل

✔ ایدز

✔ دیابت

✔جراحی چاقی

✔دیالیز

✔ استفاده از برخی داروها با دوز بالا

علائم کمبود ویتامین ب1

کمبود ویتامین b1 در برخی از افراد نمایان نمی‌شود. زیرا علائم این ویتامین خفیف بوده و فرد را به خود درگیر نمی‌کند. اما به طور کل کمبود این ویتامین همراه با علائمی است که در ادامه شرح داده ایم.

♦ بی اشتهایی

بی‌اشتهایی علامت اولیه و شایع کمبود ویتامین ب1 است. زیرا زیرا ویتامین b1 باعث کارکرد صحیح و مناسب مرکز احساسات مربوط به گرسنگی که در هیپوتالاموس مغز قرار دارد، می‌شود. زمانی که فرد با کمبود ویتامین b1 روبرو می‌شود.

♦ خستگی

از آنجایی که تیامین در سوخت‌و‌ساز قند و مواد غذایی نقش دارد، در صورت کمبود آن، فرد احساس خستگی می‌کند. بنابراین کمبود ویتامین ب1 باعث ایجاد حس خستگی می‌شود.

♦ زودرنجی

یکی دیگر از علائم کمبود تیامین زودرنجی است. زمانی که اعصاب تحریک شود به سرعت ناراحت زود رنج می‌شوید. این تحریک پذیری ها به دلایل مخالف اتفاق می‌افتد که یکی از این علائم کمبود ویتامین ب1 است. این زودرنجی ها معمولا در نوزادان مبتلا به بیماری بری بری است.

♦ اختلال در رفلاکس های بدن

در صورت عدم درمان کمبود ویتامین، اختلال در رفلکس‌ها و واکنش‌ها غیرارادی بدن رخ می‌دهد، زیرا کمبود ویتامین ب1 منجر به اختلال در دستگاه عصبی شده و این اختلال بیشتر در عضله سه سر، مچ پا و زانو ایجاد می‌شود.

♦ ضعف در عضلات

معمولا ضعیف شدن عضلات بدن به طوری که طولانی مدت ادامه داشته باشد و نتوان دلیلی برای آن پیدا کرد را به کمبود ویتامین ب1 ارتباط می‌دهند. اما به خاطر داشته باشید که ضعف عضلانی کوتاه مدت و موقتی به دلیل کمبود ویتامین ب1 نیست.

♦ تاری دید

کمبود شدید ویتامین ب1 منجر به التهاب عصب بینایی شده و اختلال نوروپاتی ایجاد می‌کند که باعث تاری دید در فرد می‌شود. کمبود ویتامین ب1 سبب تورم در عصب بینایی می‌شود. اما با مصرف مکمل های ویتامینی این عارضه نیز از بین می‌رود.

♦ استفراغ و تهوع

یکی از عوارض کمتر شایع کمبود ویتامین b1، حالت تهوع است و بیشتر در نوزادان دیده می‌شود. بر اساس تحقیقات انجام شده با مصرف قرص و مکملات ویتامینی حالت تهوع از بین خواهد رفت.

♦ مشکلات در حافظه

یکی از علائم کمبود ویتامین ب1، مشکلات در حافظه است. هذیان، ناتوانی در فکر کردن و گیجی از علائم کمبود این ویتامین است. در مواقع خیلی شدید کمبود ویتامین ب1 باعث بروز سندرم ورنیکه کورساکوف می‌شود. این سندرم به منظور آسیب مغزی است و با کمبود تیامین ناشی از مصرف الکل زیاد همراه است.

♦ کاهش ضربان قلب

کمبود ویتامین ب1 باعث کاهش ضربان قلب می‌شود. با علائم کندی ضربان قلب عوارضی مانند سرگیجه، خستگی و غش کردن همراه است.

♦ تنگی نفس

کمبود ویتامین ب1 موجب اختلال در عملکرد قلب می‌شود. این افراد هنگام ورزش باعث تنگی نفس می‌شود.

تداوم کمبود ویتامین b1 منجر به بیماری بری‌بری و سندرم ورنیکه_کورساکوف می‌شود. که در ادامه توضیح داده ایم.

بیماری بری‌بری

بیماری ناشی از کمبود ویتامین b1 بوده که به دو شکل بری‌بری مرطوب و بری‌بری خشک وجود دارد. بری‌بری مرطوب موثر بر سیستم قلبی و عروقی است در حالی‌ که بری‌بری خشک بر سیستم عصبی تاثیر گذاشته و در نهایت باعث از بین رفتن رفلکس‌ها و تضعیف عضلات می‌شود.

سندرم ورنیکه_کورساکوف

اختلال مربوط در حافظه کوتاه‌مدت که به دلیل مصرف بیش از حد الکل و و کمبود ویتامین ب1 رخ می‌دهد. این بیماری عصبی با نشانه‌هایی مانند گیجی و سردرگمی، عدم هماهنگی در حرکات ارادی و ناهنجاری چشمی مشخص می‌شود. افراد مبتلا کم اشتها، ضعیف، دچار کمبود وزن و همواره احساس خستگی می‌کنند.

کلام آخر

ویتامین ب1 یکی از مهم ترین ویتامین های موجود در بدن است که باعث افزایش انرژی در بدن می‌شود. کمبود این ویتامین باعث بروز مشکلاتی از قبیل تنگی نفس، بی اشتهایی، خستگی و … می‌شود. برای پیشگیری از بروز این مشکلات باید آزمایشات چند ماهه انجام شود تا در صورت کمبود ویتامین ب1 از بروز مشکلات پیشگیری شود.

با کمک مشاورین می‌توانید از رژیم های غذایی و روش هایی جهت بهبود کمبود این ویتامین آگاه شوید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و تلفنی به مراجعان خدمات ارائه می‎دهد. برای‌کسب اطلاعات بیشتر با شماره درج شده تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه ویتامین ب1 می توانید از طریق شماره تلفن 02191002360 با متخصصان مرکز مشاوره روانشناسی صحبت کنید.

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

سراسر کشور :9099070354

جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری

شماره تماس با موبایل : 02191002360

منبع: ویتامین ب1 و کمبود آن در بدن | عوارض و نحوه مصرف