افزایش تمرکز در مطالعه برای بسیاری از نوجوانان و حتی بزرگسالان کاری دشوار است. البته بسیاری از مادران نیز در این زمینه با فرزندانشان دچار چالش می‌شود. به طوری که از رایج‌ترین مشکلات دانش آموزان، نداشتن توانایی تمرکز و پرت شدن سریع حواس در حین درس خواندن است. این مساله در کیفیت و زمان مطالعه مفید بسیار اهمیت دارد؛ ذاتی بودن توانایی تمرکز یک باور اشتباه است که شما را در برابر این مشکل ناتوان می‌کند. با رفع موانع تمرکز و انجام تمرینات افزایش تمرکز در مطالعه به راحتی بر این مشکل غلبه خواهید کرد. در صورتی که در خواندن و برنامه درسی سوالی دارید حتما مشاوره تحصیلی دریافت نمایید.

منبع : افزایش تمرکز در مطالعه

تمرکز کردن در مطالعه یعنی چه ؟

تمرکز یعنی حفظ کردن و نگه‌داری توجه حواس خود روی یک موضوع خاص. توانایی تمرکز در وجود تمام انسان‌ها وجود دارد و اینکه عده‌ای می‌گویند «من به‌طور ذاتی آدم حواس‌پرتی هستم و تمرکز ندارم» کاملاً غلط است. این افراد باید آموزش ببینند که چطور حواس خود را هنگام انجام یک کار یا مطالعه متمرکز به همان نگه‌دارند. درواقع تمرکز در افراد نسبی است. یک نفر از تمرکز بالایی برخوردار است و دیگری در این‌باره ضعیف‌تر عمل می‌کند؛ اما این موضوع به معنی غیرقابل تغییر دادن و انعطاف‌ناپذیری این توانایی نیست؛ تنها باید آگاهی خود را از اصول و روش‌های افزایش دقت و تمرکز بالا برد.

دلایل نداشتن تمرکز حواس هنگام مطالعه

دلایل مختلف حواس برتی را می‌توان در دو گروه اصلی ذهنی و محیطی تقسیم‌بندی کرد:

حواس‌پرتی ذهنی (درونی)

منظور از این حواس پرتی ذهنی، موانعی است که در ذهن انسان وجود دارند و فکر او را مشغول کرده‌اند. این موانع از نوع افکار و اندیشه‌هایی هستند که استرس‌زا بوده و ذهن انسان به دنبال راه‌حل‌هایی برای آن‌ها می‌گردد و یا اینکه به دلیل برخورد مکرر در محیط اطراف با آن‌ها تبدیل به یکی از کرم‌های ذهنی شده و دائم در مغز پلی (play) می‌شوند. برخی از این موانع عبارت‌اند از:

احساس درد در ناحیه از بدن، ناراحتی و افسردگی که باعث ایجاد خوره‌های ذهنی منفی می‌شود، نیازهایی همچون گرسنگی، تشنگی یا خواب‌آلودگی، احساس سرما یا گرما داشتن، ترس، خشم و عصبانیت، هیجان‌زدگی و خوشحالی و… .

حواس‌پرتی محیطی (بیرونی)

این موارد شامل موانعی می‌گردد که در بیرون و محیط فرد وجود دارند و باعث تحریک حواس پنج‌گانه انسان و درنتیجه پرت شدن حواس نسبت به موضوع در حال تمرکز می‌شود. ازجمله این عوامل می‌توان به درجه تابش خورشید، میزان شدت نور، صداهای آزاردهنده گوش، وجود ابزارهای رسانه‌ای همچون تلویزیون یا گوشی همراه در نزدیکی فرد، صحبت‌های هیجان‌انگیز یا ناگهانی افراد دیگر و… اشاره کرد.

از بین عواملی که گفته شد، تعداد بسیار را می‌توان به‌راحتی کنترل کرد؛ اما موانعی نیز وجود دارند که برای بعضی‌ها مزاحمت بسیار زیادی ایجاد می‌کنند و درعین‌حال کنترل و تغییر دادن آن‌ها نیز سخت‌تر است، مانند:

• افکار منفی و وسواسی
• داشتن ترس و اضطراب
• سندرم بیش فعالی- کم توجهی

برخی از این موارد به‌تنهایی قابل‌کنترل و تغییر نیستند و مشکلات ناشی از آن‌ها حتی گاهی بیشتر و بنیادی‌تر از تنها تمرکز نداشتن است. در این موارد، بهترین پیشنهاد مراجعه به روان شناسان و یا مشاوران مجرب برای راهنمایی گرفتن و بهبود مشکل است. حتی گاهی ممکن است برحسب صلاح‌دید متخصص، نیاز به مصرف دارو برای کاهش مشکلات باشد.

راه‌هایی برای افزایش تمرکز در زمان مطالعه

ذهن انسان به‌طور طبیعی از بی فعالیتی و سکون بیزار است. به همین دلیل حواسمان هنگام انجام کارهایی همچون مطالعه کردن که هیجان یا تنوعی ندارد، دائماً از یک موضوع به موضوع دیگر پرت می‌شود. گویی مغز مشتاقانه به دنبال پیدا کردن چیزی جالب، چه در محیط اطراف و چه در حافظه خود می‌گردد.

پس می‌توان به‌راحتی از همین موضوع برای یافتن راه‌هایی برای متمرکز شدن هنگام مطالعه استفاده کرد. باید هیجانی که ذهنمان می‌خواهد را در مطالعه خود ایجاد کنیم. از همین رو یادگرفتن و کاربرد روش‌ها و تکنیک‌هایی که در این هدف یاری کننده هستند بسیار مهم و ضروری است.

از خود سؤال بپرسید

برای چه می‌خواهید این مطلب را بخوانید؟ انتظار دارید چه چیزهایی از آن بیاموزید؟ کدام بخش‌ها باعث شد به پاسخ یکی از سؤال‌هایتان برسید؟

طرح سؤال باعث می‌شود با موضع فعال‌تری مطلب موردنظر خود را ادامه دهید و دقت و انگیزه خود را هنگام مطالعه از دست ندهید.

افزایش تمرکز در مطالعه با تندخوانی کنید

هنگامی‌که به‌کندی و با مکث روی تک‌تک کلمه‌ها، مطلب را می‌خوانیم، ذهن به‌مرور خسته می‌شود و برای دوری از این حالت، با مشغول شدن به افکار دیگر خود را از این سکون و رخوت رها می‌کند. همین موضوع است که باعث می‌شود خیلی از دانش آموزان مجبور شوند یک جمله یا یک صفحه را بارها بخوانند؛ زیرا هر بار حواسشان پرت جایی دیگر می‌شود. تندخوانی باعث می‌شود تنها به کلمات مهم و کلیدی مطلب توجه کنیم و همچنین به دلیل بالا رفتن سرعت مطالعه، ذهن وقت اضافی برای مشغول شدن به اندیشه‌های دیگر را نمی‌یابد.

از یک راهنما استفاده کنید

برای کمک به حرکت چشم‌ها و کنترل جهت نگاه خود بهتر است از راهنمایی همچون انگشت اشاره، مداد، نشان کتاب و… استفاده کنید. این کار باعث می‌شود در بین خطوط و کلمات گم نشوید و زمان زیادی را در جستجوی مطلب نگردید.

افزایش تمرکز در مطالعه با خط‌کشی یا هایلایت کردن

مطالب مهم و اساسی را خط‌کشی کنید. این کار باعث بیشتر شدن توجه شما هنگام خواندن آن بخش‌ها می‌شود. این خطوط همچنین، سرعت و دقت مطالعه را هنگام مرورهای بعدی نیز بالا می‌برد.

مکان و زمان مطالعه خود را تنظیم کنید

عوامل محیطی که باعث پرت شدن حواستان می‌شود را خارج کنید. دما و نور مکان را تنظیم کنید. ترجیحاً در ساعاتی که سروصدای کمتری وجود دارد شروع به مطالعه کنید. رعایت این موارد میزان دقت مطالعه شما را به نحو چشمگیری افزایش می‌دهد.

افزایش تمرکز در مطالعه با کنترل افکار

هنگام درس خواند نیازمند داشتن اعتمادبه‌نفس و نیز درجه‌ای از شادمانی هستید. تحقیقات نشان داده خلق خوب و شاد در بالا بردن توجه و تمرکز حواس تأثیر دارد.

از ورود افکار منفی به ذهنتان و اندیشه‌هایی که باعث اضطراب می‌شوند، پرهیز کنید و آن‌ها را در همان زمان ورود، از ذهن خود برانید. انجام این کار بااینکه در ابتدا سخت است اما با تمرین و تلاش، راحت‌تر می‌شود. به این صورت می‌توانید کنترل افکار خود را در حین تمرکز کردن به دست بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه درس خواندن می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی تحصیلی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.