گروه درمانی یکی از روش‌های مورد استفاده روانشناسان برای روان درمانی می‌باشد. برای تشکیل گروه‌درمانی وجود یک درمانگر حرفه‌ای همراه با حداقل دو بیمار لازم و ضروری است. هر چه گروه پویاتر باشد، درمان اعضای بیمار گروه با سرعت بیشتری نسبت به روان درمانی‌های فردی پیش می‌رود. شرکت کردن در گروه‌های رواندرمانی ممکن است در ابتدا سخت به نظر برسد اما پس از چند جلسه افراد می‌توانند راحت‌تر مسائل و مشکلات خود را مطرح کنند. در صورتی که گروه درمانی‌ها به درستی برگزار گردد، می‌تواند در درمان بیماران، افزایش مهارت‌های اجتماعی و … بسیار یاری رسان باشد. در ادامه با انواع جلسات گروه درمانی و کاربرد آن‌ها آشنا می‌شویم. برای آشنایی با سایر انواع روان درمانی کلیک کنید.

منبع : گروه درمانی چند نوع دارد؟

کاربرد گروه درمانی 

از گروه درمانی برای درمان و حل مشکلات مختلفی استفاده می‌شود. معمولا متناسب با زمینه‌ای که گروه درمانی پیرامون آن تشکیل شده است، درمانگر یک مسئله‌ای را مطرح می‌کند و دیگر اعضا می‌توانند پیرامون آن صحبت‌های خود را شروع کنند. 

درمانگر و متخصصی که در گروه حاضر است، باید به صحبت‌های اعضای گروه جهت دهد و آن را در مسیر درست هدایت نماید. معمولا بیمارانی که در یک جمع گروه‌درمانی قرار می‌گیرند، دارای وضعیت مشابهی هستند و می‌توانند با صحبت کردن و برقراری ارتباط، یکدیگر را درک کنند و البته آموخته‌های خود را نیز به یکدیگر منتقل نمایند. به طور کلی گروه‌درمانی در زمینه‌های نامبرده در قسمت زیر کاربرد دارد.

• اختلالات اضطراب
• مشکلات ارتباطی
• یادگیری مهارت فرزند پروری
• پرخوری عصبی
• کنترل خشم
• سوگ و از دست دادن عزیزان
• ابتلا به بیماری‌های سخت نظیر سرطان
• ترک اعتیاد 
• طلاق
• سوء استفاده جنسی

آنچه که در مورد گروه‌درمانی‌ها اهمیت دارد، این است که هر شخصی با رضایت خود، در این گروه‌ها عضو می‌شود. در واقع درمانگر هیچ شخصی را برای شرکت در جلسات گروه‌درمانی وادار نمی‌کند و هر فردی که توانایی به اشتراک گذاشتن دردهای خود را با دیگران داشته باشد، می‌تواند برای افزایش سرعت درمان خود در این جلسات شرکت کند. 

به همین دلیل ابتدا افراد در جلسات مشاوره فردی با درمانگر صحبت می‌کنند و در صورتی که آمادگی لازم را داشته باشد؛ برای شرکت در این جلسات آماده می‌گردند. برای آشنایی با نحوه برگزاری مشاوره فردی کلیک کنید.

اصول گروه درمانی

جلسات گروه‌درمانی بر پایه چندین اصول پابرجاست که باید جزو اهداف درمانگر و البته اعضای گروه باشد. 

• القای امید با مشاهده افرادی با وضعیت مشابه و مشتاق درمان
• فراگیری از تجربیات دیگر بیماران
• اشتراک گذاری اطلاعات با یکدیگر
• نوع دوستی و افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس
• توسعه تکنیک‌های اجتماعی شدن با شرکت در جلسات امن و حمایت کننده
• رفتار تقلیدی و الگو برداری
• یادگیری بین فردی از طریق تعامل با دیگر افراد و دریافت بازخورد
• انسجام گروهی با یک هدف مشترک
• تخلیه هیجانی و تسکین درد

انواع گروه درمانی

برای تشکیل جلسات گروه‌درمانی، زمینه‌های مختلفی وجود دارد. به طور کلی گروه‌درمانی‌ها با توجه به دو رویکرد متفاوت از یکدیگر برگزار می‌شوند. گروه اول گروه‌درمانی مبتنی بر آموزش و گروه دوم گروه‌درمانی مبتنی بر درمان است که در ادامه پیرامون هریک اطلاعات کامل‌تری را ارائه کرده‌ایم. 

1.گروه درمانی مبتنی بر آموزش

در گروه‌درمانی مبتنی بر آموزش، هدف درمانگر این است که با ارائه اطلاعات، میزان آگاهی افراد و بیمارانی که در جلسه عضو هستند را افزایش دهد. در واقع هدف اصلی این جلسات تمرکز بر روی بهبود مهارت‌های اجتماعی و فردی بیماران است. آن‌ها در این جلسات مهارت‌هایی در زمینه‌های مختلف شامل کنترل خشم، افزایش اعتماد به نفس و … را یاد می‌گیرند. 

از سویی دیگر به اشتراک گذاشتن تجربیات در این جلسات گروه‌درمانی سبب می‌شود که افراد رفتار خود را بهبود ببخشند و ارتباط بهتری را با سایرین برقرار کنند. در گروه‌های درمانی مبتنی بر آموزش، وجود درمانگر حرفه‌ای بسیار حائز اهمیت است تا بتواند به موضوعات مطرح شده در گروه جهت‌گیری مناسبی بدهد. 

2. گروه‌ درمانی مبتنی بر درمان

در گروه‌های درمانی مبتنی بر درمان، درمانگر در قالب یک معلم نیست بلکه این اعضای گروه هستند که به عنوان عضو فعال در گروه می‌باشند و درمانگر فقط به عنوان هدایت‌کننده و نظم‌دهنده در گروه عضو است. 

معمولا کسانی که در جلسات گروه‌درمانی مبتنی بر درمان دور هم جمع می‌شوند، با هدف درمان یک بیماری مشترک همچون افسردگی، چاقی، اعتیاد و دیگر اختلالات، اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. در واقع نوع دوم از گروه‌درمانی بر پایه همدلی کردن اعضای گروه با یکدیگر نیز می‌باشد. 

از دیگر وظایف درمانگر در این گروه‌ها این است که یک فضای آرام و امن را به وجود آورد تا افراد گروه بتوانند آزادانه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. نتیجه این گروه درمانی‌ها افزایش اعتماد به نفس اعضای گروه است. 

رویکرد مناسب گروه درمانی

اینکه افراد در کدام یک از گروه درمانی‌های مبتنی بر آموزش و یا مبتنی بر درمان شرکت کنند، وابسته به ویژگی‌های فردی و تشخیص درمانگر می‌باشد. 

در واقع فرد ابتدا باید در جلسات درمانی فردی شرکت کند. درمانگر در این جلسات با اطلاع از ویژگی‌های فردی و شخصیتی بیمار، بهترین رویکرد برای جلسات گروه‌درمانی را به او  پیشنهاد می‌کند. با انتخاب گروه‌درمانی با مناسب‌ترین رویکرد، بیماران می‌توانند بیشترین بازدهی را از این جلسات دریافت کنند. 

انواع فعالیت‌ها در گروه درمانی

کسانی که به دلایل خاصی در جلسات گروه‌درمانی شرکت می‌کنند، می‌توانند با فعالیت کردن در این گروه‌ها ضمن افزایش اعتماد به نفس خود، رشد فردی داشته باشند و ارتباطات خود را با دیگران تقویت کنند. 

در صورتی که گروها گفتگو محور باشد، افراد می‌توانند با یکدیگر صحبت کنند و تجربیات‌شان را به اشتراک بگذارند. چنانچه گروه درمانی‌ها جسمانی محور باشد، افراد در کنار یکدیگر به انجام فعالیت‌های ورزشی، رقص، نواختن موسیقی، آشپزی و … می‌پردازند.

گروه درمانی چگونه به افراد کمک می‌کند؟

در جلسات گروه‌درمانی افراد در یک فضای امنی قرار می‌گیرند و با ارتباط برقرار کردن با کسانی که وضعیت مشابهی با آن‌ها دارند؛ سعی می‌کنند مشکل خود را حل کنند. در واقع قرار گرفتن در این فضا سبب می‌شود که افراد راحت‌تر بتوانند مشکلات خود را بپذیرند. 

از مزیت‌های گروه‌درمانی این است که افراد از حمایت اجتماعی دیگران با مشکلات مشابه برخوردار می‌شوند. رهبر گروه و یا همان درمانگر تلاش می‌کند اعضای گروه را وادار به حرکت و شرکت در این جلسات نماید. البته به مرور نقش درمانگر نیز در این جلسات کم‌تر می‌شود و اعضا راحت‌تر می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. هدف نهایی گروه‌درمانی سازگاری با شرایط زندگی در خارج از این جلسات می‌باشد.

مزایای استفاده از گروه درمانی

در برخی از موارد ترجیح درمانگر برای بهبود برخی از مشکلات شامل افسردگی و یا پرخوری عصبی، استفاده از گروه‌درمانی است. دلیل این موضوع نیز این است که جلسات گروه درمانی مزیت‌هایی را به همراه دارد که بهبود بیماری را سرعت می‌بخشد. در ادامه به مزیت‌های گروه‌درمانی پرداخته‌ایم : 

1.فراهم شدن حمایت اجتماعی

از عوامل محافظت کننده‌ای که از بروز اختلالات روانشناختی جلوگیری می‎‌کند، برخورداری از حمایت اجتماعی می‌باشد. برای درک بهتر این موضوع کسانی را در نظر بگیرید که نزدیکان آن‌ها حمایتگران خوبی هستند؛ معمولا اگر مشکلی برای این دسته از افراد به وجود آید، سریع‌تر می‌توانند فرآیند بهبودی خود را طی کنند. 

بیماران مبتلا به مشکلات روحی و روانی که حمایتگرانی ندارند و به دلیل برخی از مشکلات همچون اعتیاد از سوی اطرافیان خود طرد شده‌اند، ممکن است بیش از گذشته در چرخه بیماری بمانند. شرکت در جلسات گروه درمانی سبب می‌شود که این افراد با افراد دیگری آشنا شوند و مشکلات مشابه سبب ایجاد درک متفابل میان آن‌ها گردد. گروه درمانی باعث پر شدن خلاءهای عاطفی و ارتباطی می‌شود و در تسریع فرآیند درمان بسیار تاثیرگذار است. 

2.کاهش انزوا و بهبود مهارت‌های اجتماعی

برخی از مشکلات روحی روانی همچون افسردگی سبب می‌شود که فرد مبتلا به بیماری به مرور منزوی گردد و تنها بودن را ترجیح دهد. در واقع هر چه زمان بگذرد و فرد در جهت بهبودی خود قدمی برندارد، مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی او به مرور تضعیف می‌شوند و او هر روز تنهاتر و گوشه‌گیرتر از دیروز می‌شود. 

شرکت در جلسات گروه درمانی سبب می‌شود افرادی که دچار مشکلات روحی روانی هستند، ضمن پرداختن به مشکل اصلی خود به تقویت مهارت‌های ارتباطی‌شان نیز بپردازند. 

3- آشنا شدن با دیدگاه‌های مختلف

بسیاری از افرادی که مبتلا به بیماری‌های روحی روانی هستند، انعطاف‌پذیری ذهن خود را از دست می‌دهند و در واقع نمی‌توانند به مشکلات زندگی از دید شخص دیگری نگاه کنند. همین موضوع به تدریج باعث کاهش درک متقابل و تضعیف همدلی در افراد می‌گردد. 

در جلسات گروه‌درمانی به دلیل اینکه افراد مختلف تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند، بیماران می‌توانند با گوش کردن به حر‌ف‌های دیگران، مشکلات مشابه خود را از زاوایای مختلف بررسی کنند. 

4- کاهش هزینه های درمانی

جلسات گروه درمانی نسبت به جلسات انفرادی هزینه‌های کمتری دارند. در واقع شرکت در این جلسات، هزینه درمان را نیز کاهش می‌دهد. 

5- افزایش امیدواری نسبت به پیش آگهی و روند درمان

یکی از مواردی که می‌تواند سبب شود افراد درگیر به مشکلات روحی و روانی نتوانند سریع‌تر بهبود پیدا کنند، این است که اغلب آن‌ها نسبت به درمان و بهبود یافتن ناامید هستند. قرار گرفتن در جلسات گروه درمانی سبب می‌شود که آن‌ها متوجه شوند تنها نیستند و حتی افرادی با شرایط سخت‌تر توانسته‌اند با تغییر شرایط زندگی به بهبودی برسند. همین موضوع انگیزه بیمار را برای به دست آوردن سلامتی افزایش می‌دهد. 

گروه درمانی تا چه میزان اثربخش است ؟

شاید افراد از کارگرد و اثربخشی که گروه درمانی دارد، بی‌اطلاع باشند و یا درمورد نتیجه این جلسات درمانی تردید داشته باشند. مطابق با تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است؛ نتایج نشان می‌دهد استفاده از گروه درمانی برای درمان بیماری‌هایی همچون افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس، انواع فوبیا، اعتیاد و … بسیار اثربخش‌تر از دیگر روش‌ها می‌باشد.

برای دریافت مشاوره در زمینه گروه درمانی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سوالات متداول