اختلال شخصیت وسواسی و جبری یا OCPD به حالتی اطلاق می‌شود که در آن فرد به شکلی زیاده از حد و غیر طبیعی که در سایر افراد معمولی مشاهده نمی‌شود، به جزئیات کارها و مسئولیت‌های خویش پرداخته و دائما می‌خواهد که تمامی امور تحت کنترل و نظارت او باشند. ویژگی‌های شخصیتی وسواسی باعث می‌شود که نتوانند در موقعیت‌های مختلف به مانند سایرین رفتار کنند. باورهای سرسختانه و رفتارهای انعطاف ناپذیر این شخصیت دیر یا زود او را دچار دردسر خواهد کرد. ناتوانی در کنترل این رفتارها نیاز به دریافت خدمات درمانی را بیشتر می‌کند. در ادامه به نشانه ها و علل بروز شخصیت وسواسی جبری پرداخته‌ایم. برای آشنایی بیشتر با اختلال شخصیت های کلاستر ب کلیک کنید.

منبع: اختلال شخصیت وسواسی جبری

اختلال شخصیت وسواسی جبری

از ویژگی‌هایی که تشخیص افراد مبتلا به اختلال شخصیت‌وسواسی را از سایر افراد آسان‌تر می‌کند، توجه افراطی آنان به نظم و پاکیزگی محیط اطراف خود و چیده شدن ابزار و وسایل بر مبنای اصول و قواعد به خصوصی که توسط خود این افراد تعیین می‌شود، می‌باشد.

در واقع در این بیماران، یک احساس الزام درونی و اجبار وسواس گونه‌ای باعث ایجاد احساس نیاز به ارضا شدن خواسته‌های شدید فکری آنان می‌شود. به همین دلیل این افراد حس وابستگی شدیدی به تابعیت از اصول و قوانین و پیاده سازی نقشه‌های ذهنی خود در محیط بیرونی شان می‌کنند.

مبتلایان به این اختلال همواره چارچوب‌های ذهنی و موازین بنیان گذاری شده توسط خود را در سر می‌پرورانند، آن‌ها معمولا به موبه‌مو اجرا شدن خواسته‌ها و برنامه ریزی‌های خود اکیدا اصرار می‌ورزند و به عبارتی خواهان سلطه یافتن بر تمام رخدادهای محیط پیرامون خود هستند. و تمایل به اجرا شدن تمام و کمال آن‌ها و دنبال کردن این اصول با تمام قوا دارند؛ به گونه‌ای که اگر در اجرایی شدن آن‌ها مشکلی پیش بیابد و امور مختلف آن طور که مقرر شده بود پیش نروند در این صورت دچار آشفتگی، پریشانی، احساس پوچی و بی‌مصرف بودن یا حتی عصبانیت خواهد شد. که به هر اندازه شکست حاصل بزرگ‌تر باشد، عکس العمل‌های وی نیز با شدت و تداوم بیشتری همراه خواهند شد.

علائم و نشانه های شخصیت وسواسی جبری

نشانه ها در هر فرد متفاوت است، اما برای تشخیص شخصیت وسواسی جبری متخصص علائم خاصی را بررسی می‌کند. برخی از علائم شخصیت وسواسی جبری به شرح زیر هستند.

• تمایل به کنترل امور و کارها
• انعطاف ناپذیری در کارها
• احساسات و واکنش منفی شدید به بی‌برنامگی یا بی‌نظمی
• ناتوانی فرد در به پایان رساندن اهداف
• کمال گرایی و ایده آل گرایی بیش از حد
• توجه بیش از حد به جزئیات

ویژگی های شخصیت وسواسی جبری

این اختلال به عنوان شایع ترین اختلال شخصیتی در جوامع گوناگون به شمار می‌رود که در مقایسه با سایر انواع اختلالات اجباری، درصد بیشتری از افراد را گرفتار می‌سازد و با این که هم در زنان و هم در مردان مشاهده شده اما شیوع آن در میان مردان بیشتر از زنان می‌باشد. در زیر به تعدادی از ویژگی های رایج دیده شده در این افراد اشاره خواهیم کرد.

سخت کوش با وسواس کمال گرایی

خصیصه افراطی کمال گرایی در این افراد موجب می‌شود هنگامی که مشغول کار بر روی یک موضوعی خاص یا پروژه‌ای به خصوص هستند، از آنجایی که بیشتر وقت و تمرکز خود را صرف امور جزئی و بی اهمیت نظیر تنظیم جدول های سازمانی، نظم و انسجام بخشیدن به کار (حتی پیش از شروع به انجام کار) تدوین لیست و فهرست کارهای مورد نیاز و … می‌کنند که در به پایان رساندن وظیفه خود ناکام مانده و گاه هدف اصلی از انجام آن را به طور کامل از یاد برده و سرگرم کارهای غیر ضروری و جزئی در رابطه با کار خود می شوند.

این گونه است که افراد با شخصیت مختل شده وسواسی و جبری نمی‌توانند به سادگی از پس انجام ساده ترین وظایف خود با موفقیت بر بیایند و نمی توانند کاری را از پیش برند. همین عامل می تواند رکود شدیدی را در روابط میان فردی و اجتماعی وی ایجاد کند و منجر به گوشه گیری و انزوای وی شود.

خود را فدای کار کردن

این افراد به شدت به کار و فعالیتی که انجام می‌دهند پایبند بوده و آن را مصرانه پیگیری می‌کنند. ممکن است این تلاش بیش از حد در قبال حرفه و کارشان، آن‌ها را از رسیدگی به سایر جنبه‌های زندگی بازداشته و صرفا به رباتی تبدیل شوند که تنها برنامه‌های واگذار شده به او را بدون تاخیر به اجرا در می‌آورد.

کار و شغل فرد بیش از حد برای او ارزش می‌یابد و به گونه ای غرق در جزئیات و عمق آن می‌شود که گویی زندگی او در همین شغل خلاصه شده است. یکی از دلایلی که باعث می‌شود در برقراری ارتباط و رابطه نزدیک با اطرافیان دچار مشکل شوند همین فداکاری های بیش از حد او برای کار است.

اصرار به درستی عقیده خود

در اختلال شخصیت وسواسی جبری فرد به شدت بر درستی و صحت طرز تفکر و عقاید خود اصرار ورزیده و تحت هیچ شرایطی حاضر به عوض کردن عقیده و نظر خود نسبت به موضع مشخصی نیست. او ادعا می‌کند که روش معینی که خود برای پیشبرد کار به خصوصی در پیش گرفته است، تنها راه صحیح موجود از میان عقاید دیگر است که می‌تواند به نتیجه‌ مطلوب منتهی شود. در حالی که ممکن است این شیوه رفتاری و زاویه دید که از نظر او بی نقص به شمار می‌آمد، از ریشه اشتباه بوده و به ضرر سایر افراد تمام شود.

مال اندوزی و خساست در خرج پول، چه برای خود و چه دیگران

چنین اشخاصی معمولا به جمع کردن پول مشغول اند و وقتی از آن‌ها درباره دلیل خرج نکردن پول بپرسیم می‌گویند که این پول ها را برای روز مبادا نگه می‌دارم. همچنین در خریدهایی که برای خود یا دیگران انجام می‌دهد بسیار محتاطانه عمل می‌کنند. هم در انجام وظایف کاری و شغلی خود تعهد مثال نزدنی را نشان می‌دهند و برای تامین مخارج و هزینه های زندگی دست به از خود گذشتگی به اشکال مختلف می‌زنند.

ناتوانی در دور ریختن وسایل کهنه و بی ارزش

شخصیت وسواسی جبری اشیا و لوازمی که هم اکنون از ارزش ساقط شده و دیگر کوچک‌ترین کاربردی برای او ندارند را دور نمی‌اندازد و بنابراین اقدام به جمع کردن و نگه داری این وسایل فرسوده و بلا استفاده می کند.

ترس از انجام نشدن کارها توسط دیگران

کسی که شخصیت وسواسی او به نوع جبری بدل شده باشد، چون می‌ترسد دیگران نتوانند کارها را مثل خودش پیش ببرند، هیچ وظیفه ای را به شخص دیگری محول نکرده و همه را خودش بر عهده خواهد گرفت.

سبب شناسی اختلال شخصیت وسواسی جبری

هنوز دلیل مشخصی برای ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری مشخص نشده است. اما برخی از تحقیقات ریشه این شخصیت را در کودکی و نوع ارتباط با والدین شناخته است. این افراد احتمالا در کودکی به این باور رسیده‌اند که برای مورد پذیرش بودن والدین، باید کودکی حرف گوش کن، باپشتکار، بدون عیب و نقص باشند.

ارتباط معناداری بین کمال گرایی والدین با شخصیت وسواسی جبری مشخص شده است. اما از آنجا که همیشه والدین کمال گرا فرزندانی با شخصیت OPCD ندارند، نمی‌توان آن را علت بروز این اختلال دانست. متخصصان بر این باورند که فاکتورهای ژنتیکی و محیطی و تربیتی به طور توام در بروز این اختلال دخیل هستند.

برای دریافت مشاوره تلفنی در زمینه شخصیت ها می‌توانید با برترین متخصصان در مجموعه مشاوره روانشناسی ذهن نو در هر ساعت از روز از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سوالات متداول

ویژگی بارز کسانی که دچار اختلال شخصیت وسواسی جبری هستند چیست؟

این افراد به شکل وسواس گونه ای تاکید بر انجام کارها و مسئولیت ها دارند و همواره نگران انجام نشدن کارها به شکل دقیق و به موقع می باشند، آنها به شکل وسواسی اصرار به انجام عقاید و تفکرات ذهنی خود دارند.

آیا اختلال شخصیت وسواس جبری قابل درمان است؟

این بیماری یک نوع اختلال روانی است که برای درمان نیاز به ارتباط با متخصصین روان درمانی احساس می شود. در صورت عدم درمان و پیشرفت بیماری زندگی برای فرد و بیشتر برای اطرافیان وی بسیار سخت خواهد شد.

برای عضویت در اینستاگرام (ذهن نو) کلیک کنید

آخرین تحقیقات علمی روانشناسی

ورود به صفحه

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

سراسر کشور :9099070354

جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری

شماره تماس با موبایل : 02191002360

منبع: اختلال شخصیت وسواسی جبری