ترس از مارمولک یا هرپتوفوبیا یکی از انواع فوبیای خاص است که در دسته فوبیای حیوانات قرار دارد. کسانی که دچار هرپتوفوبیا هستند هنگام دیدن مارمولک بسیار مضطرب می‌شوند و حتی از فکر به آن نیز بیزارند. این ترس می‌تواند آنقدر شدید شود که عملکرد روزانه را تحت تاثیر قرار داده و منجر به مشکلاتی در زمینه اجتماعی و ارتباطی شود. در این مقاله در مورد علائم، علل و روش‌های درمان ترس از مارمولک توضیحات بیشتری را ارائه کرده ایم.

منبع: ترس از مارمولک

آشنایی با علائم هرپتوفوبیا یا ترس از مارمولک

هرپتوفوبیا یا ترس از خزندگان که ترس از مارمولک را نیز شامل می‌شود، نوعی فوبیای اختصاصی است و در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان پزشکی به عنوان یک اختلال اضطرابی معرفی شده است. کسانی که دچار این فوبیا هستند در مواجهه با مارمولک ترس و اضطراب بسیار شدید و غیرمنطقی تجربه می‌کنند. شدت ترس ابراز شده با خطر تهدیدکننده واقعی هم خوانی ندارد. از جمله علائم اضطرابی که در حین مواجهه با مارمولک پدید می‌آیند باید به افزایش تعریق، بالا رفتن تپش قلب، لرزش دست‌ها، تنگی نفس و حالت تهوع اشاره کرد.

نکته قابل توجه اینجاست که مبتلایان به هرپتوفوبیا هنگام فکر کردن به مارمولک یا دیدن تصویر آن نیز دچار علائم اضطرابی شده و تلاش می‌کنند به هیچ وجه با آن رو به رو نشوند. ترس آن‌ها به قدری زیاد است که عملکرد روزمره‌شان در ابعاد مختلف زندگی تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش می‌یابد.علل دچار شدن به ترس از مارمولک

متخصصان بر این باورند که دچار شدن به هر نوع فوبیای خاص یک دلیل واحد ندارد، بلکه مجموعه‌ای از عوامل زیستی و محیطی می‌توانند در این مضوع دخیل باشند. البته در اکثر موارد وجود یک تجربه ناخوشایند به خصوص در دوران کودکی دیده می‌شود. در ادامه به مهم‌ترین دلایلی که می‌توانند در بروز هرپتوفوبیا تاثیرگذار باشند، اشاره کرده‌ایم.

1- داشتن یک خاطره ناخوشایند

در اکثر موارد فوبیاها با یک خاطره ناخوشایند در گذشته به خصوص در دوران کودکی ارتباط دارند. برای مثال کسی که در بچگی توسط یک خزنده نظیر مار آسیب دیده در ادامه ممکن است از مار و هرگونه خزنده مشابه با آن نظیر مارمولک نیز بترسد.

2- یادگیری مشاهده ای

یادگیری مشاهده‌ای یکی از علل اصلی بروز ترس‌های غیرمنطقی یا همان فوبیاست. در همین راستا پژوهش‌ها نشان می دهند کسانی که یکی از اعضای نزدیک خانواده‌شان به ترس از مارمولک مبتلاست، بیش از سایرین امکان دارد که دچار این اختلال اضطرابی شود.

3- عوامل ژنتیکی

شیوع فوبیاها در اعضای خانواده پژوهشگران را به مطالعات زیستی و ژنتیکی علاقه‌مند کرده است. نتایج پژوهش‌های انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که ترس‌ها به طور ژنتیکی قابلیت انتقال به نسل‌های آینده را دارند. در نتیجه ممکن است که به طور زیستی و بالقوه نسبت به دیگران در برابر این ترس آسیب پذیرتر باشیم.

روش های درمان ترس از مارمولک

پژوهش‌های انجام شده روی انواع فوبیای اختصاصی نشان می دهد که این مشکل تا حد زیادی به درمان‌های روانشناختی نظیر درمان شناختی رفتاری و مواجهه درمانی جواب می‌دهد. در ادامه به رایج‌ترین درمان‌ها برای بهبود علائم ترس از مارمولک اشاره کرده‌ایم. 

1- درمان شناختی رفتاری

در درمان شناختی رفتاری درمانگر ریشه احساسات ناخوشایند و رفتارهای ناسازگار بیمار را در افکار تحریف شده او می‌داند. در نتیجه تلاش می‌کند تا عقاید آسیب رسان و تحریف شده ذهن مراجع را شناسایی کند و آن‌ها را با افکار سالم جایگزین نماید. همچنین در این رویکرد فنونی نظیر ریلکسیشن و تکنیک‌های تنفسی برای کمک به خودآرام سازی در موقعیت‌های استرس زا به فرد آموزش داده می‌شود.

2- مواجهه درمانی ترس از مارمولک

مواجهه درمانی یکی از رایج‌ترین درمان‌های شناخته شده دنیا در درمان اختلال اضطرابی فوبیای خاص است. در این رویکرد درمانگر تلاش می کند تا موقعیت‌های ترسناک برای مراجع را در یک پیوستار سلسله مراتبی مشخص کند و سپس گام به گام به او یاری برساند تا بتواند با ترس‌هایش مواجه شود. برای مواجهه با هر موقعیت ترسناک تعدادی تکنیک خودآرام‌سازی نظیر ریلکسیشن و تنفس دیافراگمی نیز به فرد آموزش داده می‌شود.

3- غرقه سازی

در غرقه سازی که بیشتر در گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفت بیمار را به یک باره با موقعیتی که بیش از همه از آن واهمه دارد، مواجه می‌کردند. اما پژوهش‌های بعدی نشان داد که این درمان ممکن است برای همه مراجعین مناسب نباشد و منجر به بروز مشکلات اضطرابی دیگر شود.

4- دارو درمانی

اگر میزان ترس بسیار زیاد باشد و به روان درمانی به اندازه کافی پاسخ ندهد درمانگر مراجع را به یک روانپزشک ارجاع می‌دهد تا در کنار جلسات مشاوره درمان دارویی را نیز آغاز کند. از جمله داروهایی که برای فوبیاهای اختصاصی تجویز می‌شود عبارتند از بتابلوکرها، بنزودیازپین‌ها و مهارکننده‌های سروتونین. توجه داشته باشید که این داروها حتما باید زیر نظر متخصص مصرف شوند استفاده سرخود از آن ها به هیچ وجه مجاز نمی‌باشد.

برای دریافت مشاوره در زمینه ترس از مارمولک می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

 سوالات متداول