بینایی نوزاد از زمان تولد تا سن خاصی، دچار تغییرات زیادی می‌شود. دید نوزاد در هنگام تولد کامل نبوده و قادر به تشخیص بسیاری از جزییات نیست. این فرایند به سرعت شکل خواهد گرفت و تقریبا در 3 تا 5 سالگی کودک دارای دید کاملی خواهد شد. سرعت رشد در ماه های ابتدایی بعد از تولد، بیانگر اهمیت این دوران در شکل گیری دید مناسب و بینایی کامل است. در واقع به همین دلیل است که کودکان با کوچک ترین تب و یا تشنجی، بینایی و یا شنوایی خود را از دست می‌دهند. قدرت بینایی برای نوزادان بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که آنان از طریق حواس مختلف خود از جمله بینایی با دنیای اطراف آشنا خواهند شد.

نوزاد از کی میبینه؟

در ابتدای تولد، کودک توانایی دید جانبی را ندارد؛ یا حتی قادر نیست که بر یک نقطه متمرکز بماند. از طرف دیگر ماهیچه های اطراف چشم نیز هنوز قدرت کافی را ندارند. او به مرور توانایی های مختلف از جمله تعقیب اشیای در حال حرکت و یا چشم دوختن به یک نقطه را کسب خواهد کرد. حتی مردمک نیز با گذشت مدتی، تقویت شده و به نوزاد امکان خیره شدن به نور را خواهد داد. 

بینایی نوزاد در ماه اول

در ماه های نخستین تولد، کودک به سختی می‌تواند نگاه خود را با اشیایی که در فاصله دور و نزدیک از او قرار دارند؛ تطبیق دهد. تقریبا در دو ماهگی، هماهنگی بیشتری میان دو چشم او، ایجاد می‌شود. این قابلیت، به کودک این امکان را خواهد داد که تا اشیا را ردیابی کرده و اجسام را در فاصله دورتری مشاهده کنند. برخی از علائم بینایی نوزاد در هفته های مختلف بعد از تولد، شامل موارد زیر خواهد شد.

????هفته اول

در هفته اول، نوزاد دید تاری دارد و تقریبا اشیا را تا فاصله 25 سانتی متری مشاهده می‌کند. آنها فقط چند ثانیه به شما نگاه خواهند کرد. برای تقویت بینایی نوزاد در این دوران، سعی کنید از هر دوپستان به او شیر بدهید. از اینکه در هنگام حرف زدن با او نزدیک شوید؛ نترسید. طبیعی است که در هفته اول کودک همه چیز را سیاه و سفید یا خاکستری ببیند. به همین دلیل است که نوزاد به رنگ های متضاد و یا الگوهای شکلی مشخص بیشتر علاقه دارد.

????هفته دوم

در هفته دوم کودک تقریبا قادر به شناسایی والدین خود خواهد بود. حتی در این دوران بروز لبخند نسبت به چهره های آشنا نیز مشاهده می‌شود. بینایی نوزاد در هفته دوم، همان 25 سانتی متر است. اما ادامه ارتباط و در میدان دید او قرار گرفتن همچنان اهمیت دارد.

????هفته سوم و چهارم

بینایی نوزاد در هفته سوم بعد از تولد، مانند هفته های پیشین است؛ اما او مدت زمان طولانی تری می‌تواند به شما نگاه کند. در این دوران می‌توانید با صحبت کردن، بازی، نشان دادن کتاب ها و اشکال مختلف به او، دید او را تقویت کنید. در هفته چهارم، هنوز کودک قادر به چرخاندن چشم های خود نیست و برای مشاهده اجسام متحرک، سر خود را می‌چرخاند.

????بینایی نوزاد تا 3 ماهگی

با اتمام یک ماهگی، و تا پایان سه ماهگی بینایی نوزاد پیشرفت چشمگیری می‌کند. او قادر به تشخیص چهره ها به طور کامل، حساسیت به نور، واکنش دادن نسبت به محرک ها، تماس چشمی طولانی تر، توجه به جاذبه های بصری و… خواهد شد.

????بینایی نوزاد بعد از سه ماهگی

در فاصله سه تا شش ماهگی، بینایی نوزاد، دچار تغییرات دیگری نیز خواهد شد. او اعضای بدن خود را با دقت بیشتری مشاهده خواهد کرد. همچنین نسبت به اسباب بازی ها دچار حساسیت بیشتری خواهد شد. برای مثال نسبت به اسباب بازی خاصی، بیشتر علاقه نشان می‌دهد. او بر سراسر اتاق تمرکز خواهد داشت. تمایل زیادی به مشاهده عکس العمل افراد دارد. او در این دوران می‌تواند چشم های خود را به طور مستقل از سر خود حرکت دهد. در این دوران می‌توانید شروع به خواندن کتاب های تصویری برای او بکنید.

????بینایی نوزاد تا یکسالگی

تقریبا تا نه ماهگی بینایی نوزاد کامل خواهد شد. گرچه احتمال ایجاد تغییرات جزئی در بینایی او نیز وجود خواهد داشت. در این سنین برای حرکت سینه خیز رفتن، نوزادان نیاز به هماهنگی چشم و دست های خود خواهند داشت. همچنین در پایان یکسالگی، آنها قادر خواهند بود که اشیا را با عمق بیشتر و در فاصله دورتر درک کنند. حتی رنگ چشم نوزادان نیز دچار تغییراتی می‌شود که جای نگرانی نیست.

تقویت بینایی نوزاد

بینایی نوزاد به صورت طبیعی، بعد از مدتی کامل خواهد شد؛ اما روش های مختلفی برای تقویت و همچنین تسریع این فرایند نیز وجود دارند. والدین می‌توانند با کمک این راهکارها به کودک خود برای دید بهتر کمک کنند. برخی از این روش ها به شرح زیر هستند. 

????کتاب و یا مکعب های سیاه و سفید

موثرترین راهکار برای تقویت بینایی نوزاد، محصولات بصری سیاه و سفید است که دارای عمق و خطاهای دیداری است. باید در خریداری این محصولات به سن نوزادان نیز توجه کرد. همچنین کمک حمایت والدین نیز در این دوران بسیار موثر خواهد بود. به کودک اشیایی مختلفی را در فاصله های متفاوت نشان داده و توجه او را جلب کنید. والدین می‌توانند به چشمان کودک خود نگاه کرده و سر را عقب و جلو بیاورند و یا حالات چهره ای مختلفی را به او نشان دهند. همه این تمرینات باعث دید بهتر او خواهد شد.

اختلالات بینایی نوزاد

اگر تا زمان کامل شدن بینایی نوزاد, عاملی باعث اختلال در دید او شود؛ احتمال اینکه این مشکل تا آخر او همراه او بماند؛ زیاد خواهد بود. در برخی موارد نوزادان دچار مشکلات مادرزادی بینایی هستند. به طورکلی مشکلات بینایی در نوزادان به دلایل زیر بروز خواهد کرد.

????اختلالات ژنتیکی

????اعتیاد والدین به الکل و یا موادمخدر. 

????عفونت ها

????عوامل محیطی

زمان معاینه بینایی نوزاد

معمولان نوزادان بلافاصله بعد از تولد، توسط متخصص معاینه می‌شوند تا از بروز بیماری هایی مثل آب مروارید مادرزادی، گلوکوم نوزادی و تومورهای چشمی جلوگیری کنند. اما بعد از آن نیز نوزاد باید به صورت دوره ای توسط پزشک معاینه شود. برای اطمینان از بینایی نوزاد، چشم های او را یک بار بین 6 تا 12 ماهگی، یک بار در 2 تا 3 سالگی و بعد از آن به صورت سالیانه از 6 سالگی به بعد، باید معاینه شوند.

سخن پایانی

اطمینان از سلامتی بینایی نوزاد بسیار مهم است؛ چراکه آنان قادر به صحبت نبوده و نمی‌توانند مشکلات خود را بیان کنند. قبل از دو سالگی به صورت مداوم از واکنش های چشمی او نسبت به محرک های بصری اطمینان حاصل کرده و از یک پزشک نیز کمک بگیرید. بینایی یکی از مهم ترین حواس ماست که بروز کوچک ترین اختلال و یا از دست دادن آن می‌تواند آینده ما را تحت تاثیر قرار دهد. نوزادان برای شناخت بیشتر اطراف خود، بیشتر به آن نیاز دارند و باید به سلامت آنها اهمیت بیشتری داده شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه بینایی نوزاد می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360  و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول