تاثیر اعتیاد بر خانواده یکی از مهم‌ترین آسیب‌های آن است که می‌تواند فرد و جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. فرد معتاد به تدریج اهمیتی برای خانواده خود قائل نمی‌شود و فقط به فکر برطرف کردن نیاز خود است. در این زمان اکثرا اعضای خانواده در تلاش جهت نادیده گرفتن اصل موضوع و عادی جلوه دادن شرایط هستند. ولی با گذشت زمان، تغییر در قوانین و مقررات در خانه، نابسمانی و آشفتگی در محیط خانه به وجود خواهد آمد. در خانواده‌هایی که یکی از اعضا درگیر اعتیاد است بقیه اعضا به مرور زمان دچار اضطراب و افسردگی شده و روابط در آن خانواده کمرنگ‌تر از گذشته خواهد شد. به همین دلیل ضروری است که اعضای خانواده از این آسیب‌ها آگاهی باشند و برای پیشگیری از آن‌ها اقدام نمایند.

منبع: تاثیر اعتیاد بر خانواده

تاثیر اعتیاد بر از بین رفتن قوانین و مقرات در خانواده

اعتیاد روندی تدریجی دارد و با گذشت زمان درگیری فرد با مواد بیشتر و بیشتر خواهد شد. با شدت گیری اعتیاد، ارتباط فرد معتاد با اعضای دیگر خانواده کمتر خواهد شد و به همین میزان ارتباط و وقت بیشتری را با مواد خواهد گذراند. در چنین وضعی روابط عاطفی میان اعضا به تدریج کم رنگ شده و از بین خواهد رفت و فضای خانواده را یاس و ناامنی فراخواهد گرفت.

تاثیر اعتیاد بر خانواده | تاثیر اعتیاد بر وضع مقررات جدید در خانواده

قوانین و مقررات در یک خانواده در طول زمان و به صورت یک قانون نانوشته شکل گرفته‌اند ولی اعتیاد این قوانن را تغییر می‌دهد. رفتارهای یک فرد معتاد غیرقابل پیش بینی است و هر یک از اعضا روشی خاص در مقابله با تغییرات شخصیتی و رفتاری فرد معتاد در پیش می‌گیرند. این روش خاص به تدریج تبدیل به بخشی از خلق و خوی اعضای خانواده می‌شود. اعضای خانواده برای ادامه زندگی نقش‌های جدیدی می‌پذیرند از جمله این که در مورد مشکلات موجود حرف نمی‌زنند، احساسات خودشان را سرکوب می‌کنند و احساسات واقعی خود را بروز نمی‌دهند و بدتر از همه این که به دیگران و حتی خودشان دروغ می‌گویند. در چنین خانواده‌هایی اعضای دیگر مجبورند نقش فرد معتاد را نیز بپذیرند.

به طور مثال همسر فرد معتاد مجبور به قبول مسئولیت‌ها و وظایف همسر خود می‌شود و یا این وظیفه به فرزندان منتقل خواهد شد. اعضای خانواده درواقع درصدد کمک به بهبودی فرد معتاد هستند ولی غافل از این که این مجموعه رفتارها به استمرار اعتیاد فرد کمک خواهد کرد و درنهایت به ویرانی کانون خانواده منجر خواهد شد. برای کسب اطلاع در زمینه ترک اعتیاد کلیک کنید.

تاثیر اعتیاد بر احساسات خانواده

اعضای خانواده یک فرد معتاد تحت تاثیر رفتارها و عواقب اعتیاد وی هستند که به مرور زمان بر روان و احساسات آن‌ها تاثیر منفی خواهد گذاشت که موارد زیر از مهم‌ترین تاثیرهای احساسی و روانی بر اعضاست:

1. احساس گناه

اعضا خانواده فرد معتاد بر این باورند که رفتارها و برخوردهایشان در گذشته باعث اعتیاد عضو خانواده شده و از این بابت احساس گناه می‌کنند. به طور مثال والدین تصور می‌کنند که در تربیت فرزندشان کوتاهی کرده‌اند و یا محبت لازم را به او نکرده‌اند. البته ممکن است فرد معتاد از این حس گناه اعضای خانواده سواستفاده کرده و در جهت توجیه و ادامه اعتیاد خود استفاده کند. این احساس گناه و عذاب وجدان باعث حمایت نابجا و بی مورد اعضا خانواده از فرد معتاد شده که در نهایت منجر به ادامه دار شدن اعتیاد فرد خواهد شد.

2. تاثیر اعتیاد بر خانواده | خشم

روبرو شدن اعضای خانواده با مصائب و مشکلات بی پایان اعتیاد، منجر به بروز حس درماندگی و خشم در اعضا می‌شود و این خشم در واقع به این دلیل است که تلاش‌هایشان در جهت بهبودی فرد و ترک اعتیاد وی جواب نداده و فرد معتاد متوجه وضعیت خود نیست. تمامی این عوامل چیزی به جز احساس خشم، ناامیدی و ناراحتی مضاعف برای اعضای خانواده نخواهد داشت و فرد معتاد نیز بدون درک درست از موقعیت خود و خانواده‌اش به رفتارهای ناهنجار خود ادامه می‌دهد.

3. انکار و شرمندگی

در باور عموم نگاه به اعتیاد نه به عنوان یک بیماری که یک مشکل اخلاقی محسوب شده و اعتیاد یکی از اعضای خانواده نتیجه‌ای به جز شرم، سرافکندگی و از بین رفتن آبروی آن خانواده را نخواهد داشت. اعضای خانواده در این شرایط به جای پذیرش واقعیت درصدد انکار آن بر می‌آیند که به زعم خود به حفظ کانون خانواده کمک کرده و اعتیاد عزیزشان را پنهان کنند. به طور مثال تصمیم به قطع ارتباط با فامیل و آشنایان در جهت پنهان کردن اعتیاد گرفته و ارتباطات خود را محدود خواهند کرد.

4. اضطراب و تشویش

بسیاری از کارشناسان و متخصصین بر این باورند که اصلی‌ترین و مهم‌ترین تاثیر اعتیاد بر خانواده ایجاد تشویش، استرس و اضطراب در میان اعضاست. فرد معتاد رفتار مشخص و قابل پیش بینی ندارد و اعضای خانواده نمی‌دانند که وی هر لحظه چه رفتاری از خود بروز می‌دهد. در حالت نئشگی خشن و خطرناک و لحظه‌ای بعد آرام می‌شود و این رفتار باعث ایجاد سردرگمی در میان اعضای خانواده و به تبع آن اضطراب و تشویش آ‌ها خواهد شد. بیشتر معتادان ثبات اخلاقی و شخصیتی ندارند و در دنیای وهم آلود ذهن خود سیر می‌کنند. آنان متوجه رفتارهای خود نیستند و اعضای خانواده به ناچار مجبور به تحمل اضطراب و استرس زیاد و زندگی پر از رنج و دردسر هستند.

بیشتر بخوانید : پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان | راه های پیشگیری از اعتیاد

 تاثیر اعتیاد بر همسر و والدین

والدین و یا همسر فرد معتاد در مقابله با فرد معتاد اغلب واکنش‌های زیر را از خود بروز می‌دهند:

-برعهده گرفتن وظایف و مسئولیت‌های فرد معتاد

-تلاش برای پنهان کردن وجود اعتیاد در خانواده از بقیه و انکار این موضوع

-حمایت‌های بی جا از فرد معتاد و تصور این که مسئول اعتیاد عزیزشان هستند.

-از دست دادن اعتماد به نفس و احترام

-انزوا و کاهش ارتباط با دوستان، فامیل و آشنایان به دلیل احساس شرم و بی آبروی

تاثیر اعتیاد بر خانواده | تاثیر اعتیاد بر فرزندان

والدین معتاد اکثر وقت خود را به تهیه و مصرف مواد می‌گذرانند و نقش خود به عنوان پدر و یا مادر را فراموش می‌کنند. فرزندان آن‌ها به دلیل سردرگمی در ارتباط با والدین از محیط خانه فراری هستند و در معرض انواع مشکلات جسمانی و عاطفی قرار دارند. افسردگی، اضطراب و تمایل به خودکشی در میان فرزندان افراد معتاد دیده می‌شود و احتمال این که در آینده مورد سواستفاده‌های جسمی و جنسی قرار بگیرند بیشتر است.

1. تاثیر بر سلامت جسمانی فرزندان

کولیت، آسم و آنتریت بیمارهایی است که در اثر استشمام دود ناشی از مواد مخدر به وجود می‌آید و احتمال ابتلای فرزندان به این بیماری‌ها در خانواده معتاد بالاست. از دیگر مشکلات جسمی می‌توان به انواع مشکلات گوارشی و تنفس و مسمومیت‌ها اشاره کرد. مصرف مواد مخدر در دوران بارداری احتمال تولد فرزند با عقب ماندگی ذهنی و نقایص مادرزادی را افزایش می‌دهد.

2. تاثیر بر سلامت روانی و احساسی فرزندان

کودکان افراد معتاد اکثرا درگیر اختلالات اضطرابی و افسردگی می‌شوند. همچنین بعضی از کودکان با تقلید از والدین دچار اختلال ضداجتماعی می‌شوند و تعدادی نیز از پرخوری عصبی رنج می‌برند. بسیاری از فرزندان افراد معتاد به دلیل خشونت والدین و دمدمی مزاج بودن آن‌ها، حس اعتماد خود را نسبت به والدین و محیط خانواده از دست می‌‌دهند. برخی احساس گناه و عذاب وجدان داشته و خود را مقصر اعتیاد آن‌ها می‌دانند و گروهی نیز احساس شرم دارند و از ارتباط با دوستان و هم سالان خود پرهیز می‌کنند.

بیشتر بخوانید : تاثیر اعتیاد بر کودکان | عوارض دود و مواد مخدر بر کودکان

3. تاثیر اعتیاد بر خانواده | تاثیر بر امور تحصیلی فرزندان

فرزندانی که در خانواده‌های درگیر با اعتیاد رشد کرده‌اند به احتمال بیشتری به اختلالات یادگیری دچار می‌شوند. آن‌ها به دلیل جو متشنج و نابسامان خانواده تمرکزی برای درس خواندن ندارند و حتی امکان دارد در یک مقطع تحصیلی درجا بزنند و یا تصمیم به فرار از مدرسه بگیرند. متاسفانه به دلیل استفاده ابزاری برخی از والدین از فرزندانشان برای تهیه مواد و یا حتی تشویق آن‌ها به استفاده از مواد امکان ادامه تحصیل از آنان سلب خواهد شد.

سایر تاثیرات اعتیاد بر خانواده

از دیگر تاثیرات مخرب اعتیاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-احساس عدم امنیت شخصی

-مشکل در برقراری رابطه جنسی

-ناامیدی و خلا معنوی

-ناتوانی در بیان خواسته‌های خود

-خیال بافی و زندگی در رویا و توهم

-انکار کردن مسائل و مشکلات

-خودداری از برقراری ارتباط و گفتگو با دیگران

 برای کسب اطلاع بیشتر از مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید. 

برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره ترک اعتیاد تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

بهترین راه کاهش آسیب‌های اعتیاد بر خانواده چیست؟

مشکلات خانوادگی، خشم، تنهایی و انزوا و بی اعتمادی تنها گوشه‌ای از مشکلات اعتیاد است که تاثیرات منفی و جبران نشدنی بر بنیان خانواده می‌گذارد. با مراجعه به متخصصین درمان اعتیاد و روانشناسان می‌توان در جهت بهبود این بیماری و کاهش تاثیرات آن بر خانواده اقدام کرد.

منبع: تاثیر اعتیاد بر خانواده