جنون آتش افروزی یا پایرومانیا یک بیماری روانی بسیار نادر و خطرناک است. اصلی‌ترین ویژگی جنون آتش افروزی این است که بیماران علاقه خاصی به آتش، وسایل مربوط به آن و به‌خصوص برپا کردن آتش بزرگ دارند. این بیماران معمولاً جذب آتش در محیط اطراف خود می‌شوند و حتی ممکن است آتش‌نشان‌ها را دنبال کنند.

برپا کردن آتش‌های عظیم آن‌هم بیش‌تر از یک‌بار از مهم‌ترین نشانه‌های ابتلا به جنون آتش افروزی است. چون این بیماری بسیار نادر است تحقیقات چندانی راجع به دلایل یا راه‌های درمان آن صورت نگرفته است؛ بااین‌حال همراهی این بیماری با سوءمصرف مواد مخدر، بهره هوشی پایین و همین‌طور شرایط نامساعد زندگی ثابت‌شده‌ است. با توجه به اینکه جنون آتش افروزی می‌تواند برای سلامت خود فرد و همین‌طور اطرافیان بسیار خطرناک باشد، حتما باید برای درمان به متخصص روانشناسی مراجعه کرد.

منبع: جنون آتش افروزی عمدی

جنون آتش افروزی (Pyromania)

جنون آتش افروزی از جمله اختلالات نادر اما پر خطر است. شیفتگی و کنجکاوی آن‌ها درباره آتش موجب آسیب ها و خسارات هنگفتی به دیگران و حتی خود فرد می‌شود. افراد مبتلا به پایرومانیا در موارد شدید حتی به صورت عمدی و مکرر اقدام به آتش زدن اماکن و اجسام می‌کنند. آن ها این کار را بدون در نظر گرفتن خطرات احتمالی انجام می‌دهند. به همراه این اقدامات احساس لذت و رضایت در آن ها ایجاد می شود.

وقتی از آن ها علت این کار را می پرسید، به نحوه جواب می دهند که انگار چیزی از درون آن ها را وادار به انجام این کار کرده است. به طوری که تنها وقتی که آتش به پا می شود آرامش می‌یابند. به دلیل این دست افکار وسواس گونه برخی متخصصین جنون آتش افروزی را در دسته بیماری های وسواس قرار می‌دهند. چرا که درمان‌های مشابهی به هر دوی آن ها کمک می‌کند.

نشانه های تشخیص جنون آتش افروزی

• علاقه به آتش و وسایل مرتبط با آن
• ایجاد عمدی آتش بیش از یک‌بار
• بیمار پیش از درست کردن آتش برانگیختگی شدیدی برای این کار احساس می‌کند
• پس از درست کردن آتش احساس آرامش و لذت می‌کند
• انگیزه بیمار از ایجاد آتش تنها علاقه به خود آتش است و مراسم‌های ملی، گرفتن انتقام، احساس خشم و … تأثیری در این رفتار ندارند.
• درست کردن آتش نباید تحت تأثیر مواد مخدر، دوره‌های مانیا در بیماری دوقطبی یا هر موضوع دیگری باشد.

اختلالات همراه با جنون آتش افروزی

بعضی از اختلالات روانی به‌احتمال بیشتری در بیماران دچار جنون آتش افروزی دیده می‌شود. اما دقت داشته باشید که قرار نیست همیشه این بیماری‌ها همراه یکدیگر باشند؛ یک نفر می‌تواند بدون داشتن هیچ‌کدام از این بیماری‌ها درگیر جنون آتش افروزی باشد.

• اختلالات شخصیت
• اختلالات کنترل تکانه
• اختلالات خلقی
• سوءمصرف مواد مخدر
• بیش فعالی و نقص توجه
• بهره هوشی پایین (عقب‌ماندگی‌های خفیف)

تفاوت جنون آتش افروزی با شخصیت های آنتی سوشال

درست کردن آتش در بسیاری از اختلالات روانی دیگر به‌خصوص اختلال سلوک نوجوانان یا شخصیت ضداجتماعی بزرگ‌سالی نیز دیده می‌شود. نکته‌ای که جنون آتش افروزی را از این بیماری‌ها جدا می‌کند این است که در جنون آتش‌افروزی بیمار آتش را صرفاً برای خود آتش روشن می‌کند و به‌غیراز تماشای شعله‌های آن هیچ منظور دیگری ندارد. درحالی‌که روشن کردن آتش در شخصیت‌های ضداجتماعی یا اختلال سلوک برای آسیب زدن به دیگران اتفاق می‌افتد.

میزان شیوع

جنون آتش افروزی بیماری نادری است و اطلاعات دقیقی راجع به آن در دسترس نیست. بااین‌حال می‌دانیم که این بیماری معمولاً در نوجوانی و بزرگ‌سالی شروع می‌شود؛ در مردان شایع‌تر از زنان است؛ به‌طوری‌که در مقابل هر 8 مردی که به این بیماری مبتلا می‌شوند تنها یک زن علائم جنون آتش‌افروزی را نشان می‌دهد. این بیماری در میان مبتلایان به اختلال بیش فعالی یا کم‌توانی‌های ذهنی خفیف بیشتر دیده می‌شود.

دلایل جنون آتش افروزی

تابه‌حال تحقیقات چندانی راجع به دلایل اختلال آتش‌افروزی صورت نگرفته است. با توجه به اینکه این بیماران پیش از درست کردن آتش تمایل غیرقابل‌کنترلی برای این کار احساس می‌کنند، بسیاری از متخصصین اختلال در کنترل تکانه یا وسواس را از دلایل اصلی این بیماری می‌دانند.

در تاریخچه زندگی بسیاری از بیماران مبتلا به جنون آتش افروزی بحران‌هایی مثل سابقه طلاق والدین، تجاوز و… وجود دارد. به‌علاوه بسیاری از آن‌ها ازنظر توانایی برقراری روابط اجتماعی با دیگران ضعیف هستند. درست کردن آتش گاهی اوقات با هدف جلب‌توجه والدین و صاحبان قدرت اتفاق می‌افتد اما نکته جالب اینجاست که این بیماران معمولاً نفرت خاصی نسبت به قدرتمندان دارند. بعضی از متخصصین معتقدند نشانه‌هایی از وراثت می‌بایست در این رفتار دخالت داشته باشد.

درمان جنون آتش‌افروزی

درمان جنون آتش افروزی موضوع بسیار دشواری است. کسانی که درگیر این بیماری هستند معمولاً برای درمان مراجعه نمی‌کنند. بیماری آن‌ها در اکثر مواقع ناشناخته باقی می‌ماند و حتی وقتی از طرف مراجع قانونی یا خانواده برای درمان آورده می‌شوند همکاری بسیار ضعیفی با درمانگر دارند که باعث می‌شود نتیجه چندانی از درمان نگیرند.

در اولین مرحله از درمان بیمار آموزش می‌بیند که محرک‌ها و اتفاقاتی که باعث می‌شوند تمایل به ایجاد آتش را در خود احساس کند پیدا کند. هنگامی‌که این نشانه‌ها مشخص شد توانایی بیمار برای کنترل آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر این درمانگر سعی می‌کند مهارت‌هایی مانند کنترل تکانه‌ها، تنظیم هیجانات، برقراری رابطه اجتماعی به شکل مناسب و … را برای تغییر رفتار بیمار به او آموزش دهد. گاهی اوقات و در مواقعی که شدت بیماری زیاد باشد در کنار روان‌درمانی از داروها نیز استفاده می‌شود. ترکیب داروها و روان‌درمانی می‌تواند نتایج مؤثری در درمان جنون آتش افروزی داشته باشد.

جنون آتش‌افروزی و خانواده بیمار

معمولاً در طی درمان جنون آتش افروزی جلساتی هم به درمان خانواده اختصاص داده می‌شود. در بیشتر مواقع خانواده این بیماران با مشکلات روحی بسیاری درگیر می‌شوند که باید به آن‌ها توجه کرد. به‌علاوه آگاهی آن‌ها راجع به این بیماری و راهکارهایی که می‌تواند به درمان بیمار کمک کند باید افزایش پیدا کند. بسیاری از این خانواده‌ها تصور می‌کنند که با تنبیه یا بدرفتاری می‌توانند مشکل را حل کنند، اما واقعیت این است که هیچ‌کدام از این راهکارها در از بین رفتن این بیماری تأثیری ندارند.

سخن آخر

همانطور که گفته شد جنون آتش افروزی بسیار نادر اما خطرناک است. این اختلال معمولا ریشه در کودکی و نوجوانی دارد و برای درمان حتما باید به متخصصین سلامت روان مراجعه شود. در برخی موارد تجویز دارو نیز ضرورت یافته و رواندرمانی در کنار دارو درمانی موثر خواهد بود. هر چه درمان زودتر شروع شود، نتیجه بهتری خواهید گرفت. پس اگر نشانه های جنون آتش افروزی را در خود یا عزیزان تان مشاهده می‌کنید هر چند خفیف، باز هم بهتر است برای درمان اقدام شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه جنون آتش افروزی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سؤالات متداول